Alde Feanen

Natuergebiet de Alde Feanen leit midden yn de provinsje Fryslân en falt binnen trije gemeenten: Smellingerlân, Ljouwert en Tytsjerksteradiel. It bestiet foar in grut part út leechfeanmoeras mei marren, feanplassen, petgatten, trilfeanen, reidlannen, healannen en moerasbosken. It natuergebiet hat seldsume floara en fauna. Dêrom is it oanmurken as Natura 2000 gebiet en ûnderdiel fan it Natuurnetwerk Nederland (NNN ). It is ek ûnderdiel fan Nasjonaal Park De Alde Feanen.

De Alde Feanen is in natuergebiet wêryn 't meardere funksjes gearkomme: wetter, lânbou, natuer en rekreaasje. It stribjen is dat dizze funksjes inoar gjin oerlêst besoargje, mar krekt njonken en mei-inoar bestean. Binnen de gebietsûntwikkeling Alde Feanen binne en wurde maatregels útfierd dy 't sawol de natuer as de belibbing fan de Alde Feanen fersterkje.

Op dizze webside lêze jo mear oer de ûntwikkelingen binnen de gebietsûntwikkeling Alde Feanen. Wat is der al útfierd en wat komt der noch? Fierder lêze jo mear oer de taken fan de gebietskommisje en wa 't deryn sitte.

Een man in een oranje hesje staat in een weiland te prikken met een stok. Op de achtergrond staat zijn werkbus

Archeologysk ûndersyk Polder Siderius

Fan 30 jannewaris ôf wurdt troch Antea Group in archeologysk fjildûndersyk útfierd yn polder 'Siderius'. Dit is it gebiet tusken de Alle Om 'e Slachte, Koaidyk en Feansterdyk.

Yn it gebiet is in sânrêch oanwêzich en ek yn it fean binne yn it foarûndersyk ferhegingen fêststeld dy 't yn eardere tiden bewenne wêze kinne. Der kinne harren fynplakken befine út de perioade mesolithicum - neolithicum (op de sânrêch), en fynplakken fan de lette midsiuwen ôf (yn it fean).

Mei dit fjildûndersyk sille wy op syk nei spoaren fan mooglike bewenning. Op basis fan de resultaten fan it fjildûndersyk kin bepaald wurde oft ferfolchûndersyk nedich is.

July 2023: 4e module yn konsept klear: 36 bunder nije natuer

It plangebiet fan de 4e module is eigendom fan de provinsje Fryslân en leit tusken de Koaidyk en Alle om 'e Slachte. Yn july 2023 wiene de plannen foar de konsept 4e module yn konsept klear. Doel is de ferdrûging fan de Alde Feanen tsjin gean troch ferheging fan it wetterpeil. Fierder realisearje wy dêrmei in natuerferbining tusken it sompegebiet benoarden Earnewâld en de Jan Durkspolder. By de ynrinjûn fan 5 septimber is it plan taljochte en koene fragen steld en suggestjes dien wurde. Oant 17 septimber 2023 wie der gelegenheid om te reagearjen op de 4e útfieringsmodule.

Ferwurkje reaksjes op 'e 4e module

Yn septimber/oktober 2023 wurde de reaksjes ferwurke en mei in antwurd opnaam yn de reaksjenota. Soks kin liede ta oanpassingen fan de 4e útfieringsmodule. De gebietskommisje stelt yn oktober 2023 de 4e útfieringsmodule definityf fêst en biedt dy dêrnei oan oan it kolleezje fan Deputearre Steaten fan de provinsje Fryslân mei it fersyk de (al reservearre) finansjele middels beskikber te stellen. It stribjen is yn 2024 útein te setten mei de fysike útfiering fan de plannen op de lokaasje.

Nijsbrief

Lês de meast resinte nijsbrief fan july 2023 oer de lêtste ûntwikkelingen.

Wolle jo op 'e hichte bliuwe fan nijs oangeande de gebietsûntwikkeling? Meld jo oan foar de digitale nijsbrief.

Oanmelde nijsbrief

Funksjeferoaring

In wichtich ûnderdiel fan de gebietsûntwikkeling is it omfoarmjen fan lânbougrûn nei natuer yn de dêrfoar beheinde gebieten yn it NNN. Dat kin op ferskate wizen, bygelyks troch oankeap of it ruiljen fan grûn, mar ek kinne eigeners sels kieze foar omskeakeling nei natuer, de saneamde funksjeferoaring. Binnen de gebietsûntwikkeling wurdt wurke op basis fan frijwilligens. Dat betsjut dat in eigener sels beslút oft hy dêroan meiwurkje wol of net.

Klik hjir om de ôfbielding te fergrutsjen.

Een kaart van het gebied Natuurnetwerk Nederland waarin landbouwgrond omgevormd wordt tot natuurgrond — Kaart: Plangebied gebiedsontwikkeling Alde Feanen

It begûn mei it Raamplan Werynrjochting Alde Feanen

De Werynrjochtingskommisje makke tusken 1997 en 2004 it Raamplan Herinrichting Alde Feanen yn opdracht fan de provinsje Fryslân. Deputearre Steaten stelde it yn 2004 fêst. Yn it Raamplan stiet wat de doelen foar it gebiet binne en wat de winske maatregels binne om de doelen te heljen. De opdracht fan Deputearre Steaten oan de gebietskommisje wie: Ontwikkel in folweardich laachfeanmoeras dat oanstjoerd wurdt troch in optimaal wetterbehearsysteem. Binnen dit systeem moat romte wêze foar rekreatyf meigebrûk. De gebietskommisje fiert it ramtplan út troch it yn stikken op te dielen. Dy ûnderdielen hjitte útfieringsmodules.

Een kaart waar de vier modulegebieden op zijn weergegeven

Earste útfieringsmodule: It Pettebosk

De earste útfieringsmodule (2008) bestie út de oanlis fan it natueredukaasjebosk It Pettebosk. Dit is in stikje natuer binnen De Alde Feanen mei in boartersbosk mei reidfjilden, boartersgreide en moerasbosk. Eins is it de Alde Feanen yn it lyts sadat bern boartsjendewei yn de kunde komme kinne mei de natuer. Yn de natuerboarterstún is in útdaagjende rûte útset foar bern mei ferskate toubrêgen, klimpalen en in survivalbaan.

Twadde útfieringsmodule: Petgatten, farwegen en kuierpaden

Yn de twadde útfieringsmodule (2010 -2014) binne der nije petgatten noardlik en noardeasten fan Earnewâld kaam. Yn totaal suveret no sa 'n 400 bunder oan moeras - en petgatten it wetter út de Fryske boezem wei. Fierder wiene de maatregels rjochte op it ferminderjen fan ferdrûging, nije mooglikheden foar natuerûntwikkeling, wetterpeilen op maat en wetterberging en wetterkwaliteit. Dêrneist binne de farwegen foar lytse rekreaasjefeart útwreide en binne besteande kuierpaden opknapt.

Het inrichtingsplan voor de tweede module

Tredde útfieringsmodule: tsjingean ferdrûging

Ek yn de tredde útfieringsmodule (2014 -2023) is it tsjingean fan ferdrûging fan it bysûndere leechfean yn de Alde Feanen in wichtich doel. Behâld en fierdere ûntwikkeling fan de besteande natuergebieten stiet sintraal. En dêrneist foarsjenningen dy 't it mooglik meitsje om fan it gebiet te genietsjen. De tredde útfieringsmodule omfettet hast 600 bunder en is no yn útfiering. Op de kaart hjirûnder wurde de maatregels yn it koart beskreaun. Foar mear ynformaasje kinne jo it rapport ynsjen.

Kaart derde uitvoeringsmodule toegelicht — Kaart: Modulekaart gebiedsontwikkeling Alde Feanen

Klik hjir foar in grutte ôfbylding

Tredde útfieringsmodule film

Tredde útfieringsmodule: wurk yn 'e simmerpolders klear

Impressie van werkzaamheden in de zomerpolders

Regio Deal Súdeast Fryslân

In Regio Deal is in gearwurking tusken Ryk en regio om de krêft fan de regio te fersterkjen. De ôfspraken binne ek fêstlein yn in oerienkomst, “de dealtekst Regio Deal Zuidoost Friesland”, tusken ministearjes, gemeente, Wetterskip en de provinsje Fryslân.

Yn dizze Regio Deal wurdt ynset op it fersterkjen fan de pylders “fitale kearnen” en “fearkrêftich lânskip”. Yn it gebiet wurde al ferskate wurksumheden útfierd om de natuer te fersterkjen en te belibjen fia de útfieringsmodules. Mei de ko-finansiering fan dizze Regiodeal ynvestearje wy yn mear mooglikheden foar rekreative belibbing yn de foarm fan lân - en wetterrekreaasje en ferkearsfeiligens foar besikers.

Njonken wetterhúshâldkundige maatregels, wurdt ek in kuierrûte ferbettere en de kanorûte ferlein. Fierder komt der in fûgelsjochhutte oan de súdkant, sadat fûgels besjoen en fotografearre wurde kinne mei de sinne yn de rêch. Foar de fûgelsjochhutte komt in fûgeleilân, sadat de belibbing fan de natuer noch tichterby komt. De brêge by Westersanning is yntusken ferfongen. De dyk dêrhinne is koartlyn asfaltearre en foarby de brêge wurdt de dyk ek opknapt. Der is in Otterdûker makke ûnder de dyk Headammen. Dizze dyk wurdt opnij ynrjochte sadat it feiliger is foar kuierders, fytsers en 'oerheljende' kanoërs. Ta beslút wurdt it parkearterrein by de brêge oer de Headamsleat better ynrjochte.

Mear ynformaasje

LIFE+ projekt ‘Booming Business’

Mei finansiering út it LIFE+ projekt ‘ Booming Business’ binne sûnt 2013 maatregels útfierd, benammen rjochte op de ferheging fan de wetterkwaliteit en natuerwearden yn de Alde Feanen. Mei-inoar hat likernôch 220 hektare in kwaliteitsympuls krigen, ferdield oer in tal ferskillende ynrjochtingsmaatregels.

De resultaten binne anno 2023 goed sichtber. It meast yn it each springe it tebekkringen fan de bebosking fan feanmosreidlannen, it ûntwikkeljen fan ûnderwetterfegetaasje yn ferskillende petgatten en it stimulearjen fan reidgroei yn eardere lânboupolders.

Gebietskommisje Alde Feanen

De gebietskommisje Alde Feanen advisearret yn opdracht fan de provinsje Fryslân oer de ynrjochting fan it gebiet en de útfiering. Yn de kommisje sitte fertsjintwurdigers fan natuerbeskerming, wetterskip, rekreaasje en lânbou, mei ôffurdigen fan de provinsje Fryslân en de gemeenten Smellingerlân en Tytsjerksteradiel. Dêrby is ôfstimming mei de ynwenners en ûndernimmers yn it gebiet fan grut belang.

De leden fan de gebietskommisje binne:

Frou. A. Rispens, (ûnôfhinklik) foarsitter;
Frou. M. van der Steeg, sekretaris (út namme fan de provinsje Fryslân);
De hear A. Veldboom (út namme fan rekreaasje);
De hear S. Alkema (fan It Fryske Gea út namme fan Friese Milieu Federatie);
De hear J. Tjeerdsma (út namme fan LTO Noord);
De hear J. van der Velde (adviseur Wetterskip Fryslân);
De hear M. Bosloper (adviseur gemeente Tytsjerksteradiel);
De hear W. Jans (adviseur gemeente Smallingerlân).

Gearwurkingspartners

Yn it gebietsprojekt de Alde Feanen wurket provinsje Fryslân gear mei Wetterskip Fryslân, de gemeenten Tytsjerksteradiel, Smellingerlân en Ljouwert, It Fryske Gea, Fryske Miljeu Federaasje en LTO Noard.

Kommunikaasje

De gebietskommisje fynt it wichtich om de streek te belûken by it foarmjen fan de plannen. Sa hawwe kommisjeleden kontakt mei harren efterban, wurde der nijsbrieven ferstjoerd en ynringearkomsten organisearre foar belangstellenden. Direkt belutsen grûneigeners en pachters wurde útnûge foar in yndividueel petear.

Kontakt

Hawwe jo fragen oer gebietsûntwikkeling Alde Feanen? Dan kinne jo it klantkontaktsintrum fan de provinsje Fryslân telefoanysk berikke op telefoannûmer 058 - 292 59 25, of in mail stjoere nei provincie@fryslan.frl.