Natuurvriendelijk isoleren

Nieuwe methode eDNA 

Om kwetsbare vleermuizen te beschermen, heeft het Rijk in de omgevingswet opgenomen dat bedrijven, personen en instanties, onder voorwaarden, eDNA onderzoek mogen uitvoeren bij isolatie van de spouwmuur om vast te stellen of zich hier verblijfplaatsen van vleermuizen bevinden. Als er bij dit onderzoek geen DNA van vleermuizen wordt aangetroffen, mag de spouwmuur direct geïsoleerd worden. Als er wel DNA van vleermuizen wordt aangetroffen is aanvullend onderzoek nodig. 

Voor meer informatie over eDNA, onder welke voorwaarden dit mag worden toegepast en andere veel voorkomende vragen, bekijk onze Q&A.

Werkwijze Natuurvriendelijk Isoleren niet meer toegestaan 

Sinds 2024 werkt de provincie met de landelijke werkwijze Natuurvriendelijk Isoleren (NVI). Bij deze werkwijze is er geen complex ecologisch onderzoek of vergunningentraject nodig, wanneer inwoners die willen verduurzamen een gecertificeerd isolatiebedrijf inschakelen. De voorwaarde daarbij is dat de werkzaamheden volgens de landelijke werkwijze NVI uitgevoerd worden. Het Rijk wil deze werkwijze legaliseren, maar heeft ons laten weten dat dit juridisch en ecologisch gezien niet mogelijk lijkt te zijn. Om die reden heeft de provincie Fryslân besloten deze werkwijze niet meer toe te staan.  

Op dit moment geen pre-Soortenmanagementplan 

Daarnaast stopt de provincie Fryslân, tijdelijk, met de methode van het pre-Soortenmanagementplan (pre-SMP). Met deze methode kunnen gemeenten voor hun gehele gebied een overkoepelende vergunning krijgen, waardoor het, in de meeste gevallen, niet meer nodig is om per woning of gebouw een ecologisch onderzoek te laten uitvoeren. Door de invoering van de eDNA-methode door het Rijk, is de pre-SMP-methode juridisch gezien niet meer houdbaar. We onderzoeken op dit moment, samen met de andere provincies en het Rijk, op welke manier het toch mogelijk is om deze methode op een goede manier te gebruiken, naast de eDNA-methode. Tot dat duidelijk is, is het afgeven van gemeentelijke pre-SMP-vergunningen tijdelijk niet mogelijk.  

Wat kan er op dit moment wel als het gaat om isoleren? 

Er zijn nog steeds mogelijkheden om te isoleren en te verduurzamen. Zo kan vloerisolatie gewoon doorgaan, net als binnenmuurisolatie en het plaatsen van isolatieglas. Ook spouwmuurisolatie is mogelijk zolang er geen eDNA van vleermuizen is gevonden. Een overzicht van wat er op dit moment precies mogelijk is en wat niet, vindt u in onderstaand document.  

Voor de overige isolatieactiviteiten is een uitgebreider traject nodig. Hieronder leggen we u uit welke stappen u hiervoor moet nemen en welke werkwijze mogelijk zijn. 

Download hier Isoleren: wat kan wel, wat kan niet? 

Onderzoek

Voor het beschermen van soorten is het belangrijk om tijdens het isoleren niet onnodig dieren te doden of te verstoren en hun verblijfplaatsen niet aan te tasten. Het isoleren van gebouwen moet daarom op een natuurvriendelijke manier gebeuren. Dat betekent dat er onderzoek gedaan moet worden naar beschermde soorten die in het gebouw wonen (namelijk huismussen, gierzwaluwen en vleermuizen). 
Dit hoeft niet ten koste te gaan van uw comfort of niveau van isolatie.

Door het nemen van de juiste maatregelen kunt u deze dieren tijdens het isoleren beschermen. Hierbij zijn drie dingen belangrijk:

1. Onderzoek of er dieren aanwezig zijn in uw woning, spouwmuur en of dak(-rand).
2. Voorkom dat er dieren worden gedood of verwond.
3. Zorg ervoor dat aanwezige verblijfplaatsen niet verloren gaan.

Omgevingsvergunning

Als uit het onderzoek blijkt dat beschermde diersoorten aanwezig zijn, is in de meeste gevallen een omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit nodig. Uw gemeente kan hierbij helpen. De provincie is bevoegd gezag voor vergunningverlening, toezicht en handhaving. De FUMO houdt, in opdracht van de provincie, toezicht op de natuurbescherming.

Meer informatie over soortenbescherming en het vergunningsproces vindt u hier.  

Friese gemeenten kunnen subsidie krijgen voor het opstellen van zo’n soortenmanagementplan. Ook is er subsidie beschikbaar voor het realiseren van alternatieve verblijfplaatsen voor kwetsbare soorten. 

Meer informatie over subsidie voor gemeenten 

Soortenmanagementplan – omgevingsvergunning voor de hele gemeente

De provincie en gemeenten zijn hard aan de slag om Soortenmanagementplannen (SMP) op te stellen. Met een SMP kan een omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit voor de gehele gemeente worden aangevraagd. Op deze manier wordt het isoleren van woningen mogelijk gemaakt zonder dat de woningeigenaar nader ecologisch onderzoek hoeft uit te laten voeren. 

Planning

Het duurt ongeveer twee jaar om een SMP te maken. Bekijk hier de planning voor het maken van een SMP en het aanvragen van een gemeentelijke omgevingsvergunning. 

In de tussentijd konden gemeenten een tijdelijke omgevingsvergunning – een pre-SMP vergunning – aanvragen voor de duur van het SMP-onderzoek. Met deze pre-SMP vergunning konden gemeenten een bepaald percentage van hun woningen laten isoleren door vooraf het verwachte verlies van verblijfplaatsen te compenseren. 

Gevolgen van tijdelijk stoppen met het pre-SMP

Het besluit om tijdelijk te stoppen met het afgeven van pre-SMP vergunningen, zorgt ervoor dat veel isolatiewerkzaamheden vergunningplichtig zijn. Voor (woningeigenaren in) gemeenten die al in het bezit zijn van een pre-SMP vergunning verandert er niets. Voor woningeigenaren in gemeenten die nog geen pre-SMP vergunning hebben zijn er de volgende mogelijkheden: 

1. Voor spouwmuurisolatie kan gebruik worden gemaakt van de erkende maatregel eDNA, waarbij na een negatieve uitslag direct geïsoleerd kan worden.
2. Bij een positieve uitslag (van het eDNA-onderzoek) én voor alle andere isolatiewerkzaamheden moet (aanvullend) ecologisch onderzoek en mogelijk een regulier vergunningtraject worden gevolgd, zolang er geen gemeentelijke vergunning op basis van een soortenmanagementplan (SMP) is afgegeven, waarin dit is geregeld

Wilt u aan de slag met isoleren? Ga dan na bij uw gemeente of zij al in bezit zijn van een (pre)-SMP vergunning. 

Aan de slag met Natuurvriendelijk Isoleren

Contact

Heeft u vragen over natuurvriendelijk isoleren of bent u geïnteresseerd in een SMP? Neem dan contact met ons op. Dat kan via wnb@fryslan.frl of telefonisch: 058- 292 59 25

Informatie

• Omgevingswet
• Besluit activiteiten leefomgeving
• Natuurvriendelijk isoleren