It grûnwetter hat in wichtige funksje foar natuer en lânbou. Genôch grûnwetter fan foldwaande kwaliteit is needsaaklik foar de lânbouproduksje en foar it yn stân hâlden fan natuer. Ek foar de drinkwetterfoarsjenning en de yndustry is it fan belang dat der yn de kommende desennia genôch en skjin grûnwetter foarhannen is, sadat Fryslân der ek yn de takomst fan genietsje kin. Omdat der safolle aktiviteiten mei ús grûnwetter gearhingje, is it fan belang te witten hoe’t dat grûnwettersysteem him yn de takomst ûntwikkelje sil. Dêrom is der in strategyske grûnwetterstúdzje útfierd.

Fergunningsoanfraach Lúkswâld

Om oan de fraach nei drinkwetter foldwaan bliuwe te kinnen is útwreiding fan de winkapasiteit yn Fryslân nedich. De wetterfraach yn Fryslân nimt doe, wylst op besteande winlokaasjes de mooglikheden om drinkwetter te winnen ôfnimme. Nettsjinsteande dat der wurke wurdt oan wetterbesparring, is der oanfoljende winkapasiteit nedich om de beskikberens fan foldwaande drinkwetter yn de provinsje garandearje te kinnen.

Provinsjes hawwe in soarchplicht foar in duorsume drinkwetterwinning. De provinsje hat ek foech foar it ferlienen fan fergunningen foar it oppompen fan grûnwetter, foar drinkwetterproduksje en foar grutte yndustriële ûnttrekkingen. By it besluten oer de oanfraach foar grûnwetterûntlûking foar it ôfgean fan drinkwetterproduksje, moat it belang fan in duorsume drinkwetterfoarsjenning woegen wurde tsjin it belang fan tredden dy 't troch it jaan fan de fergunning beynfloede wurde kinne.

By it besluten oer de oanfraach foar it ûntlûken fan grûnwetter foar de drinkwetterproduksje moat it belang fan de iepenbiere drinkwetterfoarsjenning ôfwoegen wurde tsjin de by it grûnwetter oanbelangjende belangen fan tredden. De oanfrege grûnwetterûntlûking hat beheinde effekten op de omjouwing. Op basis fan dy ôfwaging kin de fergunning foar it ûntlûken fan grûnwetter foar de drinkwetterproduksje jûn wurde.

Lês fjierder

Om ynfolling te jaan oan de soarchplicht foar de duorsume drinkwetterwinning hat de provinsje Fryslân yn gearwurking mei Vitens de drinkwetterstrategy 2050 opsteld (Wetter foar letter, drinkwetterstrategy Fryslân 2050, definityf, 21 july 2021). Yn dy strategy is in kar makke foar drinkwetterproduksje út grûnwetter wei. Yn dizze strategy binne ek ‘oanfoljende strategyske foarrieden’ oanwiisd foar de takomstige drinkwetterproduksje, yn oerlis mei belanghawwenden en rekken hâldend mei effekten en oare funksjes yn it gebiet. De foarsjoene grûnwetterwinning Lúkswâld leit binnen dy oan te wizen oanfoljende strategyske foarrieden en past yn de drinkwetterstrategy. 

Yn de ôfrûne jierren hat de provinsje belutsen west by de tariedende ûndersiken foar de realisaasje fan de wetterwinlokaasje en hat se ûnderdiel west fan de gebietskommisje. Yn maart 2022 is yn oerlis mei de provinsje de fergunningoanfraach yntsjinne. Rapporten en ûndersiken dy't Vitens foar dizze winning útfierd hat, binne te finen op Vitens(eksterne keppeling).

Yn desimber 2022 - jannewaris 2023 hat de ûntwerpfergunning ynsjoen. Doe binne sjenswizen yntsjinne. De sjenswizen binne beäntwurde yn in reaksjenota en belutsen by it opstellen fan de definitive fergunningsteksten. It belang fan in duorsume drinkwetterfoarsjenning is dêrby ôfwoegen tsjin it belang fan tredden dy 't troch it jaan fan de fergunning beynfloede wurde kinne. De konklúzje is dat de fergunning ûnder betingsten ferliend wurde kin.

MER-advys Lúkswâld

Wetterskip Fryslân is frege advys út te bringen op basis fan de fergunningsoanfragen. Wetterskip Fryslân hat fan de gelegenheid gebrûk makke om derop te wizen foar hokker punten yn de takomst in fergunningsoanfraach by Wetterskip Fryslân nedich is. Dizze advizen hawwe wy opnommen yn de fergunning.

De kommisje m.e.r. hat advys útbrocht op basis fan it MER (Grûnwetterwinning Lúkswâld Toetsingsadvies oer it miljeu-effektrapport 30 jannewaris 2023/projektnûmer: 3343, kommisje foar de miljeu-effektrapportaazje). It oardiel fan de kommisje oer it opstelde MER is posityf: it MER befettet de essinsjele ynformaasje befettet om it miljeubelang folweardich mei wage te kinnen yn de besluten oer de grûnwetterwinning foar drinkwetterproduksje yn Lúkswâld. Dêrneist docht se oanbefellingen om te belûken by de plande monitoaring, ferfolchûndersiken en evaluaasje fan de winning. Dy oanbefelling is meiwoegen yn it fêststellen fan de fergunningfoarskriften.

Rapporten en ûndersiken dy't Vitens foar dizze winning útfierd hat, binne te finen op Vitens(eksterne keppeling).

Ynsprekreaksjes

Dokuminten op besjen lizzing

Klimaatrobúst Wetterbehear yn de Fryske sângebieten 

Nederlân hat hieltyd faker te krijen mei hjitte en drûge simmers, wêrby 't de grûnwetterfoarried ûnder druk komt te stean. Mei gewaaksskea en ferdrûging fan natuer ta gefolch. De ôfrûne seis jier hawwe tsientallen Fryske agrariërs mei regionale belanghawwenden foarútgong boekt yn it fêsthâlden fan wetter. Foar ferskate situaasjes liedt dit ta minder drûchteskea oan lânbougewaaksen en ferdrûging fan de natuer. By in mear grutskalige oanpak wurdt de grûnwetterstân yn de simmer sels struktureel ferhege. 

Praktykproeven 

Hegeskoalle Van Hall Larenstein (HVHL) en Wageningen Livestock Research (WUR) ûndersochten yn de ôfrûne trije jier de effekten fan wetter fêsthâlde op sângebieten yn it easten fan de provinsje Fryslân. Yn it ûndersyk, útfierd yn gearwurking mei Provinsje Fryslân, Wetterskip Fryslân, gebietskollektiven Noardlike Fryske Wâlden en ELAN, Steatsboskbehear en Antea Group, waarden ûnder oare fiif praktykproeven bestudearre by agraryske bedriuwen yn it gebiet. De resultaten binne ferwurde yn ûndersteande rapporten. 

Dokuminten

Grûnwetteratlas fan Fryslân

De Grûnwetteratlas fan Fryslân is in gearfetting fan trije jier ûndersyk. De grûnwetterstúdzje is yn gearwurking mei drinkwetterbedriuw Vitens en Wetterskip Fryslân útfierd. Noch net earder is der sa’n wiidweidich ûndersyk nei grûnwetter yn Fryslân dien. De atlas jout sicht yn de hjoeddeistige wurking fan it grûnwetter en sketst ferwachtings en ûntwikkelingen foar de takomst fan it fêste lân fan Fryslân. Mei in blik nei de takomst kinne wy ús yn de kommende jierren tariede en yn ‘t foar ynspylje op de ûntwikkelingen dy’t op ús ôfkomme, lykas ferdrûging, it wieter en/of sâlter wurden fan de grûn, feroarings yn grûnwetterstreamen.

Vrouw met bril en lang blond haar met de blauwe kaft van de atlas in handen met op de achtergrond bloemen

Tiisdei 10 septimber 2019 waard it earste eksimplaar presintearre. Troch operasjoneel direkteur Arie Piet en deistich bestjoerslid Jan van Weperen fan Wetterskip Fryslân waard it oan Tineke de Vries fan LTO Noord Akkerbouw en Hans van der Werf van de Friese Milieufederatie en lid fan it Bestjoerlik Oerlis Feangreide oerlange.

Klik hjir om de Grûnwetteratlas fan Fryslân 2020 te lêzen. Jo kinne de atlas fia ûndersteande link bestelle. Wy stjoere jo dy fergees ta.

Bestelle

Wetterhúshâldingsplan

Om de seis jier wurdt it wetterhúshâldingsplan op ‘en nij besjoen en/of oanpast n.o.f. de lêste ûntwikkelingen op it mêd fan wetterbehear yn Fryslân. Foar de perioade 2016-2021 is it fjirde Wetterhúshâldingsplan (WHP4) opsteld. It plan rjochtet him op de beskerming tsjin oerstreamings en wetteroerlêst. Ek rjochtet it plan him op de ynrjochting fan wettersystemen mei genôch en skjin wetter. Net tefolle en net te min wetter is it motto. In goed wetterbehear is essinsjeel foar de lânbou, de rekreaasje, de natuer en de drinkwetterfoarsjenning. Wy stribje nei in goede ferdieling fan wetter tusken lanlik en beboud gebiet (stêden). Dêrneist wurket de provinsje oan in goede kwaliteit fan it grûn- en oerflaktewetter. It wetter kin dus feilich brûkt wurde troch ynwenners en foar ekonomyske aktiviteiten. Goed wetterbehear is in saak fan meardere partijen. Wetterskip Fryslân en oare partijen spylje in wichtige rol yn it útfieren fan de maatregels.

Klik op de knop om de lêste nijsbrief (jannewaris 2019) te besjen!

Nijsbrief Grondwaterstudie Fryslân

Dokuminten

Hawwe jo problemen mei de lêsberens? Dan kinne jo in formulier ynfolje of belje mei it Klantkontaktsintrum. Sy helpe jo graach fierder.