Vanaf 2026 nieuw bachelorprogramma Fries in Groningen

Taal leeft als hij gesproken, gelezen en bestudeerd wordt. In onder andere de Tweede Kamer en door de KNAW is herhaaldelijk gewezen op het belang van onderwijs en onderzoek naar de Friese taal en cultuur op universitair niveau. De afgelopen jaren stond dit onder druk. Gedeputeerde Eke Folkerts: “Het Fries kan niet zonder een academische kop. Met het convenant investeren we als overheid samen in het laatste deel van de doorgaande leerlijn. Daarmee geven we invulling aan onze gezamenlijke zorgplicht én aan de afspraken uit de Bestuursafspraak Friese Taal en Cultuur.”

Bachelorprogramma

Het nieuwe bachelorprogramma Friese taal en cultuur start in september 2026 bij de Letterenfaculteit van de Rijksuniversiteit Groningen. Decaan Thony Visser: “We zijn heel blij met de opzet van dit volwaardige, duurzame en toegankelijke bachelorprogramma. Hiermee krijgt de Friese taal en cultuur weer een meer prominente plek in het wetenschappelijk onderwijs.” 

In de bachelor bestuderen toekomstige studenten de Friese taal en cultuur, maar ook het landschap en de samenleving van Friesland. Het bachelorprogramma Fries richt zich niet alleen op het aantrekken van ‘hoofdvakkers’, maar ook op een grotere groep bijvakstudenten. Visser: “Ons doel is om zo veel mogelijk studenten in aanraking te laten komen met de wetenschappelijke beoefening van deze prachtige taal en rijke cultuur. We introduceren daarom naast het bachelorprogramma ook een universitaire minor. Deze minor is voor alle studenten van de hele universiteit toegankelijk.” 

Officiële taal

Fries is een officiële taal in Nederland. In de wet staat dat het Rijk en de provincie Fryslân een gezamenlijke verantwoordelijkheid en zorgplicht hebben voor de Friese taal en cultuur. Iedere vier jaar maken Rijk en provincie Fryslân daarom afspraken over hoe ze gezamenlijk de Friese taal en cultuur kunnen beschermen en bevorderen. In de laatste editie (de BFTK 2024-2028) zijn ook afspraken gemaakt over de middelen die beschikbaar worden gesteld voor de ontwikkeling en het behoud van een bachelor Fries. In navolging van gemaakte afspraken presenteren de partijen op 10 juli het “Convenant inzake de samenwerking tussen het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Provincie Fryslân en de Rijksuniversiteit Groningen ter organisatie, bevordering en instandhouding van een volwaardig, duurzaam en toegankelijk wetenschappelijk bachelorprogramma Friese taal en cultuur”. 

Doorlopende leerlijn

Het bachelorprogramma dat op 10 juli gepresenteerd wordt en het bijbehorende onderzoek maken de doorlopende leerlijn Fries compleet. Deze leerlijn staat centraal in Taalplan Frysk 2030, het project waarmee provincie Fryslân samen met onderwijs- en taalinstellingen werkt aan een sterkere plek van het Fries op alle onderwijsniveaus. Van de voorschoolse opvang tot en met de eerste- en tweedegraads lerarenopleidingen van NHL Stenden en het wetenschappelijk onderwijs. 

Studenten kunnen na het afronden van het academische bachelorprogramma instromen in een masterprogramma in de richtingen geschiedenis, media studies, taalwetenschappen, erfgoed en uiteraard de academische lerarenopleiding Fries. Visser: “Voor het koesteren en bevorderen van academisch talent op het gebied van de Friese taal en cultuur willen we regelmatig promotietrajecten en postdoctorale projecten inrichten. Dit doen we natuurlijk zo veel mogelijk in samenwerking met andere onderwijs- en kennisinstellingen die het Fries bevorderen.”