Het toezicht op de financiële positie van gemeenten is een provinciale taak gebaseerd op de Gemeentewet. Hiermee wordt beoogd een gezonde financiële situatie bij gemeenten te bevorderen. Een gemeente is in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor een goed financieel beleid en beheer. Wij laten de verantwoordelijkheid aan de gemeenten, maar reageren alert op risico’s. Zo dragen wij eraan bij dat gemeenten hun taken goed blijven uitvoeren.

De gemeente moet de begroting en de jaarrekening ter beoordeling opsturen naar Gedeputeerde Staten. De (meerjaren)begroting moet uiterlijk 15 november van het jaar, voorafgaand aan het begrotingsjaar, worden ingezonden en de jaarrekening voor 15 juli van het jaar volgend op het jaar van verslaglegging

Toezichtvormen

Wanneer de begroting en jaarrekening op tijd zijn ingezonden en de financiële positie wordt door ons als voldoende beoordeeld dan valt de gemeente onder, het reguliere, repressief toezicht (achteraf). Het toezicht vindt dan “op afstand” plaats. Preventief toezicht wordt ingesteld indien de termijn van inzending wordt overschreden en/of de begroting financieel niet in evenwicht is. Dit is een strenge vorm van toezicht, waarbij niet alleen de begroting door de provincie moet worden goedgekeurd, maar waarbij ook begrotingswijzigingen ter goedkeuring ingezonden moeten worden.

Tussen de toezichthouders (het ministerie van BZK en de provincies) zijn afspraken gemaakt over de wijze waarop het toezicht wordt uitgeoefend. Deze afspraken zijn vastgelegd in het gemeenschappelijk financieel toezichtkader 'Kwestie van evenwicht' dat met ingang van 1 januari 2015 in werking is getreden. Jaarlijks sturen wij de Friese gemeenten in het voorjaar een begrotingscirculaire met aandachtspunten voor de komende begroting. Beide documenten kunt u onderaan deze pagina downloaden.

Artikel 12

Een gemeente met financiële problemen komt onder preventief toezicht. Wanneer een gemeente er uiteindelijk niet in slaagt “de financiële eindjes aan elkaar te knopen” dan kan ze een beroep doen op een uitkering uit het gemeentefonds via artikel 12 van de Financiële-verhoudingswet. De gemeente krijgt dan een zogenaamde artikel 12 status. De provincie en het Rijk gaan zich dan intensief bemoeien met het financieel beleid van de gemeente.

Financieel toezicht bij herindeling

Wanneer een besluit tot herindeling (fusie) van twee of meer gemeenten is genomen, vallen de betreffende gemeenten onder preventief toezicht. In dat geval moeten naast de begroting en de begrotingswijzigingen ook nog andere besluiten met financiële gevolgen door Gedeputeerde Staten worden goedgekeurd. Dit toezicht vloeit voort uit de Wet algemene regels herindeling (Wet arhi). Meer over de rol van de provincie bij herindeling vindt u op deze pagina.

Relevante links

Commissie voor het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten(eksterne link)

Documenten

Heeft u problemen met de leesbaarheid? Dan kunt u een formulier invullen of bellen met het Klantcontactcentrum. Zij helpen u graag verder.