Subsidieverstrekking voor pilot mesthub Wijnjewoude Energie Neutraal

Stikfstofreductie en energietransitie

De toekenning van de subsidie voor WEN is de eerste subsidie vanuit het pakket/onderdeel Landbouw/sociaaleconomisch, waar in totaal €89,8 miljoen voor beschikbaar is. Het gaat om ‘gelabeld’ geld dat beschikbaar is gesteld voor gerichte maatregelen in het landelijk gebied, waaronder deze pilot. De pilot draagt vooral bij aan de doelen op het gebied van stikstofreductie en energietransitie. 
Ook sluit de pilot aan de op uitgangspunten van de Beleidsbrief Landbouw in Fryslân, die inzet op toekomstbestendige landbouw en het bijdragen door agrarische ondernemers aan maatschappelijke opgaven zoals de vraag naar nieuwe vormen van energie.
 

Subsidiebedrag en voorwaarden 

Het exacte bedrag van de subsidie is € 12.021.862. Dit bedrag dekt 65% van de subsidiabele kosten. De rest van het benodigde bedrag wordt ingebracht door de Energiecoöperatie WEN, de deelnemende melkveehouders en externe financiers. De toegekende subsidie maakt uitvoering van het project in Wijnjewoude mogelijk, maar wordt pas definitief zodra de benodigde vergunningen rond zijn en externe financiering is verzekerd. Met de subsidie bekostigt WEN bij deelnemende veehouders dat zij de benodigde stalaanpassingen financieel kunnen uitvoeren; aanpassingen die nodig zijn om mee te kunnen doen aan de pilot met de mestvergister.
 

Stikstof- en broeikasgasreductie 

De mesthub-installatie moet samen met circa 30 melkveehouders uit de omgeving zorgen voor forse stikstof- en broeikasgasreductie en voor de productie van minimaal 1 miljoen m³ groengas per jaar, genoeg om Wijnjewoude fossielvrij en energieneutraal te maken. Uiterlijk in 2030 realiseren de circa 30 deelnemende melkveehouders in Wijnjewoude gezamenlijk met WEN:

• een geschatte gemiddelde stikstofreductie van 47% per bedrijf
• een reductie van broeikasgasuitstoot uit stallen met 75% 
• de productie van jaarlijks minimaal 1 miljoen m³ groengas 
• voldoende om het dorp Wijnjewoude fossielvrij en energieneutraal te maken.

Juridische en financiële voorwaarden 

Voordat het subsidiebedrag door de provincie Fryslân wordt uitbetaald, moet WEN voldoen aan de juridische en financiële voorwaarden. Uitbetaling van het subsidiebedrag aan de coöperatie WEN vindt plaats ná verlening van alle benodigde omgevingsvergunningen - namelijk voor milieu, bouwen en het afwijken van het omgevingsplan - en na definitieve instap van externe financiers. Provincie Fryslân (FUMO) is voor de omgevingsvergunningen het bevoegd gezag en de gemeente Opsterland heeft een formele advies- en instemmingsrol in de procedure. Alle stukken liggen nu bij de gemeente ter instemming. 
 

Hoe werkt een mesthub? 

De mesthub is een regionale mestvergister die mest omzet in energie. De productie van energie is afhankelijk van de aanvoer van dagverse mest. Het is de bedoeling om de dagverse mest uit de directe omgeving af te nemen. Daartoe sluit WEN met deelnemende veehouderijen langjarige contracten. Dagverse mest is nodig om – met de vergister – de beoogde stikstof- en broeikasgasreductie te kunnen realiseren. 

Voorbeeldfunctie en monitoring 

De provincie Fryslân en de energiecoöperatie WEN lopen met deze pilot voorop. Als de pilot succesvol blijkt, kan het dienen als voorbeeld voor een landelijke uitrol. Meer dan 90% van de melkveebedrijven in Nederland is technisch geschikt om aan te sluiten bij een Mesthub: een regionale mestvergister. 
De benodigde inspanningen op het gebied van procesbegeleiding en monitoring vragen tijd en financiële middelen van zowel WEN als van de provincie, maar zijn cruciaal om de beoogde effecten inzichtelijk en aantoonbaar te maken. De verzamelde meetgegevens vormen een belangrijke basis voor mogelijk verdere opschaling op landelijk niveau. 

Gedeputeerde Abel Kooistra: “Het toekennen van deze subsidie draagt bij aan het behalen van de provinciale maatregelen landelijk gebied. Met dit besluit willen we als provincie bijdragen aan de doelen voor stikstofreductie en de energietransitie. De kennis en resultaten die deze pilot oplevert, levert nieuwe kennis op die we nodig hebben om verder te kunnen werken aan de opgaven in het landelijk gebied van Fryslân”.