Bossen zijn belangrijk voor het voortbestaan van planten- en diersoorten, recreatie en houtproductie. Er leven veel soorten planten en dieren in het bos. Daarbij helpen bossen om de hoeveelheid kooldioxide in de lucht te verminderen.

In Nederland wordt bos beschermd door de Wet natuurbescherming, onderdeel Houtopstanden. Daarin staat dat mensen die bos willen kappen, dit moeten melden bij de Provincie Fryslân. Die kan een kapverbod opleggen. Mag er wel worden gekapt, dan moeten er ook nieuwe bomen worden aangeplant. Bossen maken vaak deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS).

De Wet natuurbescherming, onderdeel Houtopstanden, geldt voor bos, maar ook voor andere 'houtopstanden' zoals bijvoorbeeld houtwallen en elzensingels. U heeft met de Wet natuurbescherming, onderdeel Houtopstanden te maken als:

  • de houtopstand buiten de 'bebouwde kom Boswet' ligt
  • de vegetatie groter is dan 10 are (1.000 vierkante meter) of het gaat om bomen in een rijbeplanting van 20 bomen of meer
  • Ook als u een deel van een houtopstand van 10 are, of een rijbeplanting van minimaal 20 bomen, wilt vellen of teniet gaat, heeft u te maken met de Wet natuurbescherming, onderdeel Houtopstanden.

Informatie over de kapmelding

De kapmelding van een voorgenomen kap kan door iedereen die van plan is een boom te kappen of weg te laten halen worden ingediend. Een kapmeldig moet tenminste 6 weken en maximaal één jaar voorafgaand aan de velling worden ingediend.

Kapmelding

De Wet natuurbescherming voor houtopstanden kent geen vergunning, wel een meldplicht en een herplantplicht. Bent u verplicht een kapmelding te doen, doe dit dan minimaal 6 weken en maximaal 1 jaar  voordat u de bomen wilt (laten) kappen. De eigenaar van het perceel doet de melding, of degene die de kap-, rooi- of bouwwerkzaamheden uitvoert.

Geen bericht: toestemming

Krijgt u binnen 6 weken na het indienen van de melding geen bericht? Dan mag u de bomen kappen. Doe dit binnen een jaar nadat u de kapmelding hebt verstuurd. Wacht u langer, dan moet u opnieuw een kapmelding doen. De ontvangstbevestiging is voor u het bewijs dat wij de melding hebben ontvangen. Binnen 3 jaar na de kap moet u bomen herplanten.

Geen toestemming

Als wij het kappen niet toestaan, dan melden we dat binnen 6 weken aan de melder en de grondeigenaar. We noemen altijd de reden voor het kapverbod. Bent u het niet eens met ons besluit, dan kunt u binnen 6 weken bezwaar indienen. Maximaal 6 weken na de bezwaartermijn ontvangt u een besluit op uw bezwaar.

Geen melding nodig

De meldplicht geldt niet voor:

  • Houtopstanden in de 'bebouwde kom Boswet' (informeer bij twijfel bij uw gemeente);
  • Houtopstanden op erven en in tuinen. Hierbij geldt niet de kadastrale bestemming erf, maar wordt gekeken of het perceel als zodanig in gebruik is;
  • Vruchtbomen en windschermen om boomgaarden;
  • Fijnsparren van maximaal 12 jaar oud, bedoeld als kerstbomen;
  • Kweekgoed;
  • Wegbeplantingen en eenrijige beplantingen op of langs landbouwgronden die enkel bestaan uit populieren of wilgen;
  • Onderhoud om de groei van het overblijvende groen te bevorderen (dunning). Bij twijfel raden wij aan om wel een kapmelding in te dienen;
  • Periodiek kappen van hak- of griendhout;
  • Houtopstanden van populieren, wilgen, essen of elzen, die bedoeld zijn voor de productie van houtige biomassa.
  • Deze houtopstanden moeten:
    • Ten minste eens per 10 jaar worden geoogst,
    • Bestaan uit minimaal 10.000 stoven per hectare. De houtopstand moet aaneengesloten zijn. Ze worden niet doorsneden door onbeplante stroken van meer dan 2 meter;
    • Ze zijn aangelegd na 1 januari 2013.

Daarbij moet net als bij hakhout en griend een 1e kap wel gemeld worden.

Misschien heeft u in bovenstaande gevallen wel te maken met andere wetten of (gemeentelijke) verordeningen. Controleer dit bij uw gemeente.

Kapvergunning

Soms is er ook een kapvergunning nodig, naast de kapmelding voor de Wet natuurbescherming. De gemeente geeft kapvergunningen af. Voordat u gaat kappen is het raadzaam om bij de gemeente na te vragen of een kapvergunning is vereist. Als dat zo is, moet u die apart aanvragen. In de bomenverordening van uw gemeente ligt vast voor welke bomen deze vergunning nodig is.

Herplantplicht

Voor de gekapte bomen moeten weer bomen in de plaats komen. U bent verplicht om bomen terug te planten. Dit heet herplantplicht. Dit doet u binnen 3 jaar na de kap van de bomen. Voor het herplanten gelden een aantal regels:

  • Er moeten binnen 3 jaar na het kappen nieuwe bomen zijn. Dit kan door ze aan te planten of door natuurlijke verjonging.
  • De herplant vindt plaats op dezelfde grond als waar de bomen gekapt zijn en op dezelfde oppervlakte.
  • Het herplanten moet bosbouwkundig verantwoord gebeuren.

Ontheffingen

Er zijn situaties waarvoor u een ontheffing kan aanvragen.

Ontheffing wachtverplichting

In sommige gevallen kunt u niet wachten met kappen tot de 6 weken wachttijd om zijn. Dit kan bijvoorbeeld als door ziekte of stormschade het gevaarlijk is om te wachten met kappen. In dat geval kunt u, gelijk met het indienen van de kapmelding, ontheffing aanvragen van de wachttijd.

Ontheffing van de herplantplichttermijn

In sommige situaties is het niet mogelijk om binnen 3 jaar te herplanten. U kunt dan uitstel van de herplantplicht aanvragen als daarvoor een gegronde reden is. Deze ontheffing moet worden aangevraagd binnen 2 jaar na de velling. Deze ontheffing kan worden aangevraagd als er:

  • sprake is van houtopstanden van naaldbomen, die worden omgevormd naar houtopstanden met loofbomen door middel van natuurlijke verjonging;
  • grote, onverwacht wildschade is opgetreden, waarbij sprake is van voldoende herbeplanting of natuurlijke verjonging;
  • sprake is van de uitvoering van grootschalige projecten, waarbij in redelijkheid niet kan worden verwacht dat binnen de termijn van 3 jaar na het vellen van de houtopstand de herplant op dezelfde grond plaatsvindt.

Ontheffing ten behoeve van herplantplicht op een andere locatie

Soms geeft herbeplanten op het perceel waar de gevelde boom stond problemen. In die situaties kunt u toestemming vragen om de herbeplanting  ergens anders te doen. Compensatie wordt alleen toegekend als blijkt dat de gevelde boom niet onder de uitzonderingen van artikel 6.7 van de verordening Wet natuurbescherming Fryslân 2017 vallen. Dit zijn:

  • bomen die in het provinciaal of gemeentelijk beleid zijn vastgelegd als elementen met belangrijke ecologische, landschappelijke en/of cultuurhistorische waarden;
  • Als hierdoor de oppervlakte van een boskern afneemt;
  • Daardoor de instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000-gebieden waarop de boom zich bevond, kunnen verslechteren of er een duidelijk verstorend effect kan optreden.

Als er in het bestemmingsplan van de gemeente regels staan, die herplanten op een andere locatie niet mogelijk maken, wordt de ontheffing niet gegeven. De gemeente kan u hierover meer informatie geven. Bij het verzoek tot compensatie voegt u een kadastrale- en een topografische kaart waarop u duidelijk aangeeft waar u wilt compenseren. Als de grond waarop wordt gecompenseerd niet u eigendom is, moet u ook een bewijs meesturen. Dit bewijs geeft aan dat de eigenaar van het in te richten perceel akkoord is met het overnemen van de herplantplicht. U moet het verzoek - met gegronde redenen - indienen vóórdat met de desbetreffende werkzaamheden is begonnen.

Overige regelgeving

Het is zeer waarschijnlijk dat in de gemeente, waar u van plan bent de velling uit te voeren, een regelgeving bestaat, die een velling van houtopstanden, zonder vergunning van Burgemeester en Wethouders, verbiedt. Daarom wordt geadviseerd vóór het doen van een kapmelding bij de provincie eerst bij de gemeente te informeren omtrent regelgeving voor het kappen/behouden van houtopstanden.

Naast de gemeentelijke regelgeving kunnen ook nog andere onderdelen van de Wet natuurbescherming  of andere provinciale regelingen op het vellen van houtopstanden van toepassing zijn. Bijvoorbeeld ter bescherming van vogel-of plantensoorten. Uw activiteit mag geen schadelijke effecten hebben op de aanwezige beschermde soorten. U wilt bomen kappen, maar u ziet dat er vogels aan het broeden zijn in of rond de bomen. U mag dan niet kappen. Als u wacht tot na het broedseizoen dan is de kans op schadelijke effecten kleiner.

Begrippenlijst

  • Houtopstand of Rijbeplanting
    Een houtopstand is een zelfstandige eenheid van bomen, boomvormers, struiken, hakhout, of griend met een oppervlakte van 10 are of meer, of een rijbeplanting van 20 bomen of meer. Een weg of een sloot onderbreekt de zelfstandige eenheid of rijbeplanting niet.

  • Oppervlakte van een houtopstand
    De oppervlakte moet gemeld worden in aren. 1 are is 10x10 meter. Bij houtsingels  (bijvoorbeeld een elzensingel) wordt uitgegaan van de  lengte x 5m (breedte). Voor houtwallen geldt lengte x de breedte van de bijbehorende kronendak. Bij éénrijige beplantingen of wegbeplantingen vermeldt u het aantal te vellen bomen, de afstand tussen de bomen in meters en het totaal aantal bomen van de gehele rij.

  • Kadastrale en topografische kaart
    Een topografische kaart is een verplichte bijlage bij de kapmelding. Het ontbreken van deze bijlage heeft tot gevolg dat de melding niet in behandeling wordt genomen.

  • Velling
    Het kappen of het ernstig beschadigen van bomen, waardoor de bomen dood gaan. Het rooien van bomen valt ook onder velling.

  • Dunning
    Er is sprake van een dunning als er hier en daar een boom wordt verwijdert om te zorgen dat de overblijvende houtopstand beter kan groeien.

  • Hakhout en Griend
    Hakhout en Griend zijn vormen van bos, waarbij de bomen regelmatig vlak boven de grond worden afgezaagd en daarna weer uitlopen en tot volwaardige bomen met meerdere stammen uitgroeien. Dit noem je afzetten. De eerste keer,  dat hakhout of griend worden afgezet, moet wel worden gemeld.

  • Bebouwde kom boswet
    De grens van de bebouwde kom boswet wordt door de gemeente vastgesteld. Deze kan afwijken van de bebouwde kom volgens de verkeerswet, zoals deze bekend is door de blauwe plaatsnaamborden. De Wet natuurbescherming is alleen van toepassing buiten de bebouwde kom boswet. Daarbinnen is de gemeente verantwoordelijk. Bij twijfel kunt u dit navragen bij de gemeente.

  • Kapverbod
    De provincie Fryslân kan een kapverbod afgegeven om te zorgen dat bijzondere bossen bewaard blijven. Een kapverbod kan steeds voor maximaal 5 jaar worden afgegeven. Bij een kapverbod worden de redenen duidelijk aangegeven. De eigenaar of gebruiker van de grond krijgt hiervan schriftelijk bericht.