Helikopter levert 3D-beelden van zoet en zout water in Friese ondergrond
Waar is zoet of zout grondwater te vinden in Fryslân en op welke diepte? En waar zijn kleilagen, die het onderliggende grondwater beschermen? Dat is van belang voor waterbeheerders, drinkwaterbedrijven, agrariërs en natuurbeheerders. Om dit in beeld te brengen worden metingen gedaan met een helikopter. De planning is dat het vliegwerk van augustus tot half februari (2026) plaatsvindt.
De helikoptermetingen worden uitgevoerd in het project FRESHEM-NL. De onderzoeksinstituten TNO Geologische Dienst Nederland (TNO GDN) en Deltares doen dit project samen met zeven provincies (waaronder provincie Fryslân), zeven waterschappen (onder andere Wetterskip Fryslân) en vijf drinkwaterbedrijven (waaronder Vitens). De Rijksoverheid draagt ook bij in de financiering. De resultaten zijn belangrijk voor onder meer agrariërs en water- en natuurbeheerders. Het geeft meer inzicht om op een duurzame en verantwoorde manier om te gaan met water. Het vliegen met helikopters maakt het mogelijk grote gebieden van Nederland - onder andere Fryslân, Groningen en Drenthe - in kaart te brengen. Partijen zullen straks jarenlang vooruit kunnen met de resultaten.
Zoet grondwater en verzilting
Door de stijging van de zeespiegel wordt het grondwater in de kustgebieden langzaam zouter. Verder stroomt onder diepe polders zout grondwater omhoog. Dit wordt verzilting genoemd. Dit is schadelijk voor landbouw en natuur. Om drinkwater te winnen, wordt vaak gezocht naar zoet grondwater dat onder kleilagen voorkomt. De kleilagen beschermen namelijk het grondwater. Om ervoor te zorgen dat op termijn de natuur, landbouw en bedrijven zo weinig mogelijk schade ondervinden van verzilting en er voldoende drinkwater beschikbaar is, is het belangrijk om de ondergrond en het grondwater goed in beeld te hebben.
3D-beeld tot 200 meter diep
De metingen worden gedaan met een cirkelvormig meetinstrument dat onder een helikopter hangt. De onderzoekers van Deltares en TNO GDN zetten daarna de metingen om naar een driedimensionaal beeld tot wel 200 meter diep. Dit beeld onthult het zoutgehalte van het grondwater op verschillende dieptes en de locatie en dikte van kleilagen. Het totale onderzoek wordt uitgevoerd voor delen van Zuid-, West- en Noord-Nederland. De uitkomsten van het onderzoek zullen uiteindelijk voor iedereen toegankelijk zijn.
Helikoptervluchten
De helikopter vliegt op ongeveer 80 meter hoogte met een snelheid van 60 tot 80 kilometer per uur. Dit kan enige geluidsoverlast veroorzaken. Er wordt alleen overdag gevlogen en uiteraard houden we ons aan de strenge regels die gelden voor laag vliegen met een helikopter. Verder wordt er niet in het broedseizoen gevlogen en gelden er speciale regels voor natuurgebieden.
Zodra er meer nieuws is over de planning, wordt dit gecommuniceerd met de omgeving en via de website van www.freshem.nl.
