Rondom de beek Alddjip, ook wel bekend als Koningsdiep of Boarne, ligt het gebiedsontwikkelingsproject de Dulf-Mersken. In dit gebied, tussen Beetsterzwaag, Nij Beets, Terwispel en Tijnje, werken we aan water en natuur binnen het Natuurnetwerk Nederland(eksterne keppeling). Dat is een netwerk van bestaande en toekomstige natuurgebieden in Nederland. Een deel van dit gebied is ook onderdeel van een Europees netwerk van topnatuur: Natura 2000. Dat gebied heet Van Oordt’s Merksen. Om de bijzondere soorten, planten en dieren, te beschermen en te versterken worden daar maatregelen van het Natura 2000-beheerplan uitgevoerd.

Een kaart met daarop het gebied Dulf-Mersken aangegeven

Doelen van het project

Binnen gebiedsontwikkeling de Dulf-Mersken werken we aan verschillende doelen. Dat zijn:

  • Inrichten van nieuwe natuur in polder De Dulf en Janssenstichting
  • Verminderen van verdroging in het bestaande Natura 2000-gebied Van Oordt’s Mersken
  • Ervoor zorgen dat water en (water)dieren via de beek Alddjip weer onder de A7 door kunnen
  • Meer ruimte voor waterberging
  • Herstel en ontwikkeling van oevers
  • Vervanging gemaal De Dulf

In het gebied spelen andere belangen. Bijvoorbeeld drinkwater- en zandwinning en agrarische en recreatieve belangen. Om de doelen te bereiken werken we samen met alle betrokkenen, o.a. terreinbeheerders, Wetterskip Fryslân, LTO, Gemeente Opsterland, ondernemers, particuliere grondeigenaren en omwonenden.

Natuurherstel in bestaande natuurterreinen

Binnen de bestaande natuurterreinen aan de oostkant van de A7 hebben de grondeigenaren al diverse maatregelen uitgevoerd. Met als doel zoveel mogelijk grondwater binnen het natuurgebied vast te houden. Zo zijn al veel sloten in dit gebied ondieper gemaakt en waar mogelijk gedempt waardoor ze minder water afvoeren. Aanvullende maatregelen zijn in voorbereiding.

Een bewolkte lucht boven een uitgestrekt grasveld met een skyline van bomen

Beekdalherstel

Op dit moment is er geen verbinding tussen het Alddjip aan de west- en aan de oostkant van de A7. De weg zorgt voor een ‘knip’ in het Alddjip. Daarom is in 2015 al een duiker en faunapassage aangelegd onder de A7. Het is de bedoeling dat bij de inrichting van polder De Dulf-Janssenstichting het water weer onder de A7 doorstroomt. We streven ernaar om dit in de periode 2024-2026 te realiseren. Nu wordt het water van de beek via de Skipsleat afgevoerd. Zodra de nieuwe verbinding klaar is,  wordt de duiker opengezet en kan het water weer via dit deel van het Alddjip gaan stromen. Zo wordt de polder met zoveel mogelijk beekwater gevoed.

Zandwinplas

Eén van de maatregelen uit het Natura 2000-beheerplan is het verhogen van het waterpeil in de bestaande zandwinplas bij Nij Beets. Dit doen we in overleg met de exploitant van de zandwinplas.

Als we het waterpeil van de zandwinplas verhogen, zorgt dat voor tegendruk op het grondwater (kwelwater) dat diep in de grond zit. Hierdoor zal het grondwaterpeil in het aangrenzende natuurgebied aan de oostzijde van de A7 in droge periodes minder ver uitzakken. Dit is positief voor de bijzondere vegetatie, blauwgraslanden, in het Natura2000 gebied.  Het streven is om een waterpeil te bereiken van ongeveer -0.50 meter beneden NAP. In 2020 is het waterpeil in de zandwinplas al met twintig centimeter verhoogd. De huidige kades rond de zandwinplas maken een verdere peilverhoging niet mogelijk. Daarvoor zullen de kades eerst hoger moeten worden. Om dit te bereiken moet water worden aangevoerd naar de zandwinplas. Vooruitlopend hierop is in 2022 een nieuwe meet- en regelstuw aangelegd. Met de regelstuw kan het huidige peil worden ingesteld maar ook het toekomstige peil als de kades op hoogte zijn. Met de meetstuw wordt berekend hoeveel water er uit de plas stroomt.

Op dit moment vindt onderzoek plaats naar de verdere peilverhoging van de plas. Hiervoor is o.a. de aanvoer van water noodzakelijk. Er wordt onderzoek gedaan hoe er water aangevoerd kan worden, waar vandaan en via welke route. Ook wordt onderzocht welke invloed het aan te voeren water op de kwaliteit van het water in de zandwinplas en het grondwater zal hebben.

Een stuwdammetje in een sloot met daar grasvelden om heen.
Water met aan de rand een plateau waar men op kan staan.

Polder De Dulf en Janssenstichting

Samen met Wetterskip Fryslân en de terrein beherende organisaties werken we aan een inrichtingsplan voor de polder. In vroeger tijden werd de polder gevoed vanuit het Alddjip.. Voor de natuur willen we dit herstellen, zodat de polder weer vanuit de beek van water wordt voorzien. Daarbij wordt de polder zo ingericht dat er in alle percelen voldoende water komt. De bodem zal hierdoor minder uitdrogen wat ervoor zorgt dat de bodem minder snel inklinkt en de natuur in de polder zich kan ontwikkelen. Ook wordt onderzocht hoe de polder ingezet kan worden voor waterberging bij calamiteiten in zeer natte periodes.  

In 2021 organiseerden we een aantal inloopbijeenkomsten waarin we in gesprek gingen met grondeigenaren, pachters, bewoners en organisaties. Aan de hand van het schetsontwerp voor natuurontwikkeling en waterbeheer zijn suggesties voor de verdere uitwerking opgehaald. Deze zijn verwerkt tot een nota ‘Reacties en vragen inloopbijeenkomsten 2021’ en worden waar mogelijk in het plan opgenomen.

De provincie Fryslân vindt het contact met de mienskip belangrijk, juíst om informatie te krijgen  en voorgenomen plannen in een vroeg stadium te bespreken. We streven ernaar om eind 2023  het inrichtingsplan te presenteren. Op dat moment kunnen betrokken partijen, eigenaren en bewoners de plannen bekijken en reageren.

Meer informatie over de toekomstige inrichting van polder de Dulf en de Janssenstichting vindt u in onderstaande documenten.

Een zandpad tussen groene bermen met witte bloemetjes en rechts water

Samenwerking

De provincie Fryslân werkt met verschillende partijen samen aan de inrichting van het gebied. Dit zijn o.a. Wetterskip Fryslân, de Cornelia Stichting, Vitens, gemeente Opsterland, LTO en Staatsbosbeheer.

Contact

Heeft u vragen over gebiedsontwikkeling De Dulf-Mersken of over de bijlagen? Dan kunt u het Klantcontactcentrum telefonisch bereiken op telefoonnummer 058 - 292 59 25, of een mail sturen naar provincie@fryslan.frl.