Circulaire Economie

Circulaire materialen

Circulaire materialen worden steeds belangrijker in onze regio. Er is sprake van een sterke, groeiende keten binnen Noord-Nederland, met partijen als Greenwise, Vereniging Circulair Friesland (VCF), Nationaal Testcentrum Circulaire Plastics (NTCP), Innovatiepact Fryslân (IPF), Building Balance/Nationale Aanpak Biobased Bouwen (NABB), Chemport, NHL Stenden en de Friese overheden.

Op basis van de maatschappelijke opgave, de specialisaties en het onderscheidend vermogen van Friese bedrijven, identificeren wij binnen circulaire materialen twee niches: 

Circulaire plastics

Plastic is sterk, goedkoop en in vele vormen toepasbaar. Daarom is het een goede grondstof voor de bouw, maar ook voor verpakkingen, textiel en zorgproducten. De vraag naar plastic blijft toenemen. Tegelijkertijd is plasticvervuiling een groeiend probleem, zowel wereldwijd als lokaal. Daarom is hergebruik van plastic dringend nodig.

We werken samen met kennisinstellingen en bedrijven aan het circulair maken van plastic. We zetten in op circulair design, hoogwaardige sortering/scheiding, innovatie en onderzoek, bewustwording en educatie. We werken samen met VCF aan een visie waarin we een duidelijk beeld geven van wat wij doen in Fryslân en wat onze inbreng is aan de Noord-Nederlandse tafel. Greenwise Circular Plastics heeft aan deze tafel een coördinerende rol. Als partner binnen Chemport zoeken wij actief naar noordelijke samenwerking om de kennis over circulaire materialen te verdiepen en te verbreden en het vestigingsklimaat voor bedrijven in deze sector aantrekkelijker te maken. Een voorbeeld is het project PlesTicReady, gericht op het vergroten van de verdiencapaciteit van circulaire-kunststoffenbedrijven in Noord-Nederland. 

De interesse van jongeren en studieverenigingen rondom circulariteit laat zien dat dit onderwerp van belang is voor de jonge generatie, toch nemen de studentenaantallen in technische studies af. De provincie heeft een aanjaagrol om de vraag vanuit het bedrijfsleven beter te laten aansluiten bij het onderwijs. Daarnaast steunen we relevante partijen met subsidies vanuit provinciale en Europese gelden en zijn we partner in Europese projecten, zoals het Interreg-project Plastix. De middelen en kennis die Europese samenwerkingen met zich meebrengen, benutten we ook in de regionale samenwerkingen. 

Een van de gevolgen van het wegwerpplastic is al het afval dat we creëren. Dit komt neer op 20 kilogram per inwoner per jaar. Helaas komt dit plastic niet alleen op de daarvoor bedoelde verwerkingsplekken, maar eindigt ook veel in zee. Dit tast zowel het milieu, de dieren als uiteindelijk ook de menselijke gezondheid aan. Als provincie zetten we ons in voor het terugdringen van plastic rondom de waddengebieden. Dit doen we door onze krachten te bundelen samen met regionale stakeholders, zoals ondernemers, het onderwijs, ontwerpers en de burgers in het nieuwe waddenprogramma Wad Gaat Om. 

Biobased bouwen 

We staan aan het begin van de transitie naar een biobased economie. Zowel de agrarische sector als de bouwsector moeten een transitie doormaken om hun klimaat- en milieu-impact te verlagen. Die transitie is uitdagend, maar biedt ook kansen. Biobased grondstoffen die in de bouw worden gebruikt, zoals vezelhennep, vlas, miscanthus en lisdodde, kunnen de transitie in de agrarische sector versnellen en openen de deur naar nieuwe markten en innovaties. Biobased bouwen biedt Fryslân een unieke kans om zich economisch te onderscheiden. Het past bij de regionale ambities op het gebied van de circulaire economie, biedt nieuwe verdienmodellen voor de (grote) agrarische sector en heeft positieve effecten op klimaat, stikstof, waterkwaliteit en biodiversiteit. 

We werken samen met betrokken partijen aan een systematische aanpak van biobased bouwen. De rol van de provincie ligt voornamelijk in het creëren van de juiste randvoorwaarden: ontwikkelen van beleid, financiële ondersteuning en facilitering van de samenwerking. Bij het ontwikkelen en uitvoeren van beleid is het van belang om opgaven als wonen, landbouw, gastvrijheid, ruimte, infra en de opgaven vanuit het Fries Programma Landelijk Gebied (FPLG) met elkaar te verbinden. Hiervoor werken we op verschillende niveaus met verschillende stakeholders samen: 

• Op regionaal niveau zitten we samen met VCF, gemeenten, kennisinstellingen en een aantal marktpartijen aan de Versnellingstafel Biobased Fryslân. Ook werken we nauw samen met VCF en het programma Fryslân Bouwt Circulair, om de vraagkant van de keten te stimuleren door opdrachtgevers te ondersteunen bij concrete bouwprojecten.
• Op landelijk niveau zijn we betrokken bij het Building Balance-programma. Ook leveren we provinciale cofinanciering aan het Groeifonds-project Toekomstbestendige Leefomgeving.
• Op Europees niveau werken we als Lead Partner in het Interreg-project BBoBB samen met andere Europese regio’s aan het opschalen van het gebruik van biobased materialen. Projecten als deze helpen ons bij het realiseren van onze ambities. 

Koploper in Europa

Fryslân wil zich laten zien als de Europese koploper in de circulaire economie. Niet om het beste jongetje van de klas te zijn, maar wel om andere regio's te inspireren ons voorbeeld te volgen. En om zo kansen te creëren voor Friese bedrijven en organisaties. Via een sterke Europese positie om beleid te beïnvloeden en door het leggen van verbindingen met nieuwe samenwerking- en handelspartners. Want alleen samen kunnen we de circulaire economie elke dag een stap dichterbij brengen. 

We doen dit door het ontwikkelen en uitvoeren van een Europese projecten. Hiermee verkrijgen we internationale kennis, contacten en fondsen die ons helpen bij het halen van onze doelen. BBoBB, Plastix en European Circular Innovation Valley (ECIV) zijn hiervan enkele mooie voorbeelden.

Tegelijkertijd werken we ook dagelijks aan het vergroten, versterken en bestendigen van ons Europese netwerk. Zo is Fryslân al enkele jaren lid van het gerenommeerde Europese netwerk ACR+ met een plaats in het bestuur. Op deze manier hebben we samen met andere Europese steden en regio's een duidelijke en herkenbare stem richting de Europese instellingen.

Tenslotte volgen en beïnvloeden we het Europese beleid ook rechtstreeks. We hebben een herkenbare positie in het Comité van de Regio's en onderhouden goede contacten met het relevante netwerk binnen de Europese Commissie en het Europees Parlement. Fryslân heeft een sterk profiel in Brussel op het gebied van de circulaire economie. En tegelijkertijd heten we natuurlijk iedereen die ons wil helpen of van ons wil leren van harte welkom in Fryslân. 

Water

De beschikbaarheid van schoon en voldoende water is van cruciaal belang voor een gezonde natuur, samenleving en economie. Water is de basis voor gezondheid, natuur en economische ontwikkeling en een belangrijke factor voor voedselzekerheid, woningbouw, biodiversiteit, circulariteit en de energietransitie. 

Op het gebied van circulariteit zet provincie Fryslân in op: 

• Aanpak (drink)waterschaarste. Door een steeds groter verbruik van drinkwater en vervuiling van beschikbare bronnen, krimpt het aanbod van drinkwater in Fryslân. Hierdoor kunnen steeds meer ondernemers moeilijk of geen drinkwateraansluiting meer krijgen.
• Hergebruik van afval- en proceswater. Om de druk op de drinkwatervoorraad te verminderen is het eveneens belangrijk om afval- en proceswater te hergebruiken. Dit geldt voor water afkomstig van industriële en bedrijfsprocessen, maar ook voor grijs water afkomstig van huishoudens.
• Gebruik van nutriënten in afvalwater als grondstof. Afvalwater is een belangrijke bron voor eindige en schaarse (micro)nutriënten. Bijvoorbeeld stikstof, fosfor, kalium, zink, ijzer en koper. Deze nutriënten hebben waarde en het hergebruik is een belangrijke stap in het sluiten van de nutriëntenkringloop

We werken hierbij samen met de partners van de WaterCampus en Vereniging Circulair Friesland; kennisinstellingen en ondernemers.

Circulair inkopen

Daarnaast levert de provincie zelf ook een belangrijke bijdrage door materialen circulair in te kopen. We zijn trots op ‘ons’ Swettehûs, het circulaire brugbedieningscentrum en steunpunt van Fryslân. Daarnaast proberen we meer en meer in onze VTH-taken (vergunning, toezicht en handhaving) het circulaire denken en doen vorm te geven. Lees er meer over op onderstaande pagina.