De samenleving verandert; ook in Fryslân. Zo neemt het aantal huishoudens nog steeds toe. De meeste huishoudens zijn tegenwoordig ook kleiner dan vroeger. Mede daarom zijn er te weinig geschikte woningen. Het gevolg is dat vooral jongeren en ouderen moeite hebben om een woning te vinden die aansluit bij hun situatie. Dat speelt ook in andere situaties.

Landelijke regie, provinciale coördinatie, gemeentelijke plannen

Om iedereen passend onderdak te kunnen bieden heeft Nederland in 2030 ongeveer 900.000 extra woningen nodig. Dat lukt alleen als snel met de bouw kan worden begonnen. Om helder te krijgen hoeveel woningen provincies kunnen bouwen, heeft het Rijk aan elke provincie gevraagd een reële inschatting te maken. Samen met de gemeenten heeft de provincie een inventarisatie gedaan en een ‘reality check’ uitgevoerd. Dit heeft geresulteerd in een bod aan het Rijk. In Fryslân kunnen de komende 8 jaar zo’n 17.500 woningen worden gebouwd.

De Friese gemeenten, de Provinsje Fryslân en de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening ondertekenden op 20 april de Friese regionale woondeals. De ondertekening is het startpunt van een langjarige samenwerking tussen gemeenten, provincie en het Rijk. In alle regio’s (Leeuwarden, Noordoost, Noordwest, Zuidoost, Zuidwest en de Friese Waddeneilanden) zijn afspraken gemaakt over het aantal woningen en de verdeling daarvan per gemeente. Zie voor meer informatie de zes regionale woondeals. Deze vindt u onder aan de pagina.

Woningen voor verschillende doelgroepen

De nieuw te bouwen woningen moeten passen bij de huidige en toekomstige behoefte. Dat betekent dat provincie en gemeenten regie moeten voeren op voldoende woningen voor ouderen, op betaalbaarheid en voldoende woningen die door corporaties worden gebouwd.

Wonen en zorg

De provincie heeft opdracht gegeven voor een inventarisatie naar de woonzorgopgave onder de Friese gemeenten. De woonzorgopgave maakt onderdeel uit van de woondeals en heeft nauwe relatie met het nationale programma ‘Wonen en zorg voor iedereen’. Dit programma is een van de zes onderwerpen van de Nationale Woon- en Bouwagenda. Elke gemeente heeft de taak om een evenredige bijdrage te leveren aan de huisvesting van mensen, met name ouderen, met een zorgbehoefte. Verder is de ondersteuningsbehoefte van gemeenten nader onderzocht bij het maken van de woonzorganalyses. Uit dit onderzoek blijkt dat de gemeenten met name behoefte hebben aan coördinatiekracht als het gaat om de bovengemeentelijke afstemming en verbinding van vraagstukken op het gebied van wonen en zorg. 

Zie voor meer informatie de eindrapportage. Deze vindt u onder aan de pagina.

Inzet Rijk

Al deze nieuwe woningen kunnen voor 2030 worden gebouwd, maar dan moet wel aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Zo moeten alle gemeenten voldoende ambtelijke capaciteit krijgen om de plannen uit te voeren. Daarnaast is een bijdrage van het Rijk nodig om onrendabele toppen te kunnen financieren. Ook wonincorporaties hebben voldoende financiële ruimte nodig. Over deze en andere voorwaarden heeft de provincie met de minister voor Volkshuisvesting en Ruimte Ordening afspraken gemaakt.

Zie voor meer informatie ook de brief aan de minister over ‘Rapportage 'Reality-check' woningbouw Fryslan’ van 13 september 2022 en de ‘Provinciale Woningbouwafspraken 2022 – 2030’ van 13 oktober 2022. Deze vindt u onder aan de pagina.

Wat gaat er gebeuren

Provincies en gemeenten vertalen de bestuurlijke afspraken naar regionale woondeals. Hierin spreken ze af hoe de bouw van deze woningen kan worden versneld en hoe er voor kan worden gezorgd dat er voldoende woningen voor ouderen en andere doelgroepen worden gerealiseerd. De minister voor VRO wil deze afspraken in het voorjaar van 2023 vaststellen.

Het huidige Friese woningbeleid

De provincie Fryslân heeft haar eigen beleid voor wonen en woningbouw vastgelegd in de Uitvoeringsagenda Wonen 2021-2023. Dit woonprogramma hanteert de uitgangspunten zoals vastgelegd in de Omgevingsvisie De Romte Diele en de Verordening Romte Fryslân.

Het Rijk zal de wijzigingen vastleggen met een Wet regie op de volkshuisvesting. Dit heeft tot gevolg dat de provincie haar omgevingsvisie en verordening moet aanpassen. Naar verwachting zal een provinciaal woonprogramma verplicht worden.

Voor initiatiefnemers:

Heeft u een woningbouwinitiatief? Dan kunt u het beste contact opnemen met uw gemeente. Zij bepalen of uw initiatief past binnen de gemeentelijke woon(zorg)visie of het woonplan. Als de gemeente bereid is om medewerking te verlenen, leggen zij uw plan voor aan de provincie.