Provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân zetten belangrijke stap voor inrichting Koningsdiep

Provincie Fryslân draagt bijna €14 miljoen bij aan het inrichtingsprogramma. Wetterskip Fryslân wil voor de totale inrichting van het Koningsdiep ruim €9 miljoen beschikbaar stellen. 

Inrichtingsprogramma: een natuurlijk en klimaatbestendig beekdal

Voor het inrichtingsprogramma is een milieueffectrapportage gemaakt. Dit is een onderzoek naar de gevolgen voor onder andere natuur, water, landbouw en landschap. Er zijn verschillende varianten vergeleken. De voorkeursvariant combineert doelen voor natuur en water en houdt rekening met de andere gebruiksfuncties van het beekdal, zoals wonen. Samen met Wetterskip Fryslân, LTO Noord, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, It Fryske Gea en gemeente Opsterland is deze variant verder uitgewerkt in het inrichtingsprogramma. 

Het programma heeft drie hoofddoelen:

• Inrichting van 350 hectare nieuwe natuur in het beekdal (Natuurnetwerk Nederland - NNN);
• Betere waterkwaliteit door de aanleg van meanders (bochten) in de beek en twee vispassages (Europese Kaderrichtlijn Water - KRW);
• Een klimaatbestendig beekdal door water beter vast te houden, te bergen en vertraagd af te voeren (Waterbeheer 21ste eeuw - WB21).

Naast de hoofddoelen is er een aantal maatregelen voor recreatie opgenomen. Het gaat om de aanleg van een wandelpad en drie beleefpunten.

Gedeputeerde Matthijs de Vries van Provincie Fryslân: “Met dit programma zetten we een belangrijke stap voor de natuur en het water in Fryslân, met oog voor de landbouw. Het plan voor de inrichting van 350 hectare voor Natuurnetwerk Nederland (NNN)is samen met betrokken partijen en grondeigenaren tot stand gekomen. Met elkaar werken we aan een beekdal dat klaar is voor de toekomst.”

Gerben de Boer, dagelijks bestuurslid van Wetterskip Fryslân: “Door gezamenlijk op te trekken, kunnen we naast nieuwe natuur ook veel waterberging in het beekdal creëren en onze doelen voor de Europese Kaderrichtlijn Water realiseren. Bij extreme neerslag wordt de waterafvoer vanuit het beekdal naar de Friese boezem, het stelsel van meren, kanalen en vaarten, tot 45 procent verminderd. Dit helpt om wateroverlast elders in Fryslân te voorkomen.”

Uitvoeringsplan: stapsgewijs inrichten

Er worden gesprekken met de grondeigenaren en andere betrokkenen in de boven- en middenloop van het Alddjip gevoerd. Omdat nog niet alle grond beschikbaar is, wordt de inrichting stapsgewijs gerealiseerd. Het werk kan als eerste starten in de bovenloop, tussen Bakkeveen en de Mounleane, bij Wijnjewoude en Ureterp. Het gaat om ruim 200 hectare waarvoor een uitvoeringsplan voor de komende jaren is opgesteld. Daarna volgen de overige 150 hectares. 

Het proces: inzage en definitieve vaststelling

Als het algemeen bestuur van het Wetterskip instemt met het inrichtingsprogramma, ligt dit samen met het uitvoeringsplan van 1 december 2025 tot en met 12 januari 2026 ter inzage op het provinciehuis en het waterschapskantoor in Leeuwarden. De stukken en het reactieformulier komen digitaal beschikbaar via www.fryslan.frl/koningsdiep. Tijdens de inzageperiode worden er inloopbijeenkomsten georganiseerd in het gebied.

Na de zes weken durende inzageperiode verwerkt de provincie de reacties. Hierna worden het definitieve inrichtingsprogramma en uitvoeringsplan opgesteld. In het voorjaar van 2026 stelt Gedeputeerde Staten, met instemming van het Wetterskip, de definitieve plannen vast en wordt de uitvoering voorbereid met betrokken partijen en eigenaren. Provincie en Wetterskip verwachten de werkzaamheden uit te voeren tussen 2026 en 2030.

Achtergrond

In de jaren zestig is de loop van het Alddjip aangepast en het gebied beter ingericht voor landbouw. Vanaf 2007 wordt gewerkt aan nieuwe natuur langs de beek, met meer ruimte voor water. Inmiddels is 225 hectare nieuwe natuur in het westen van het beekdal ingericht. Na jaren van voorbereiding ligt er nu een duidelijk plan voor het oosten: de boven- en middenloop. Meer informatie over het Koningsdiep is te vinden op www.fryslan.frl/koningsdiep