Je kunt met een paar kleine ingrepen al ontzettend veel bereiken

Kun je in het kort beschrijven hoe een “gemiddeld” verduurzamingstraject er ongeveer uitziet? 

“Gemiddeld is misschien een beetje een gek woord hier, want een project van verduurzaming verloopt eigenlijk altijd via dezelfde stappen, of het nou een dorpshuis of een kerk is. Je begint met een intake op locatie, waarbij je met de mensen spreekt en je ze laat vertellen over wat ze op die locatie doen, hoeveel tijd en wanneer ze die daar doorbrengen en wat ze willen met het pand, dus wat hun wensen zijn en wat de problemen zijn waar ze tegenaan lopen. Dan volgt een opname van het pand, dan het samenstellen van een advies en het terugkoppelen van dat advies naar de klant en dan gaan zij vervolgens aan de slag om de juiste vakmensen te vinden voor de daadwerkelijke verduurzaming. Soms bied ik dan nog hulp aan in het aanvragen of beoordelen van offertes.” 

Wat verstaan we onder een opname? 

“Dat verschilt wel per pand, maar in het kort komt het er op neer dat ik het hele pand in gedachten afbreek en daarna weer, met toevoeging van de verduurzamende ingrepen, weer opbouw via mijn software. Hiermee creeer ik een model waarin alle constructies, de technische installatie en de verlichting zijn ingevoerd en dit geeft mij een goed inzicht in de huidige energetische staat van het gebouw. Daarnaast zie je ook de grote energiegebruikers, dus elementen als verwarming, ventilatie of verlichting. Ik noem dat afbreken ook wel afpellen, omdat ik het hele pand doorneem op mogelijke verbeteringen. Dus welk glas zit er in, hoe ziet de gevel er uit, wat voor verlichting zit er in, hoe wordt er geventileerd, etcetera. En als ik het pand dan digitaal in kaart heb gebracht, dan kan ik via de software aan de knoppen gaan draaien om te bepalen waar er verbeterpunten mogelijk zijn. Dus wat gebeurt er als ik een hybride warmtepomp ga toevoegen? Of als ik zonnepanelen invoer?” 

Kun je aangeven wat voor trajecten je zoals hebt uitgevoerd? 

“Een hele mooie die me nu te binnenschiet is het dorpshuis in Birdaard. Dat is maar een klein dorp, maar dat dorpshuis is enorm groot, met vergaderruimtes, een zwembad en een theater. Het is heel goed gebouwd, daar is weinig mis mee, maar van de energievoorziening klopte niet veel: men had er tijdens de bouw rekening mee gehouden dat het aangesloten zou worden op een warmtenet, maar dat kwam niet van de grond, waardoor het pand toch nog met gas verwarmd moest worden en ze met een enorm verbruik opgescheept zaten. Daar heb ik toen een plan voor gemaakt en het blijkt dat de huidige cv-ketels eenvoudig vervangen kunnen worden door meerdere afzonderlijke warmtepompen. En om het energieneutraal te maken kunnen de nodige zonnepanelen op de daken worden geplaatst. Verder heb ik via KlimOp veel zorginstellingen van adviezen voorzien, dus fysiotherapie- en tandartsenpraktijken, maar bijvoorbeeld ook kerken. Daar was ik zeer blij mee. Kerken betekenen veel voor de samenleving maar waren in eerste instantie uitgesloten van deelname. Daar heb ik sterk voor gelobbyd en in de laatste fase kon deze categorie ook aansluiten. Veel mensen denken dat het enorm moeilijk is om te verduurzamen, maar de waarheid is dat je met een paar eenvoudige grepen al heel veel kunt bereiken. Natuurlijk is het wel iets ingewikkelder om een monumentaal pand te verduurzamen omdat je dan rekening moet houden met allerlei beperkingen, maar met elk gebouw kun je wel iets.” 

Welke zaken vielen jou tijdens het project op? 

“Dat de meeste mensen er op hun eigen manier al een beetje mee bezig zijn - wellicht door de stijgende energieprijzen van een paar jaar geleden. En dat hierdoor de bereidwilligheid om aan verduurzamingsprojecten mee te werken ook veel groter is geworden. Er zijn dorpshuizen, dat heb ik echt meegemaakt, die op een gegeven moment niet meer open konden ’s avonds omdat de energierekening anders de spuigaten uit zou lopen. Op zo’n moment gaan mensen wel in zien hoe belangrijk het is om het roer om te gooien. Ik ben twaalf jaar geleden dit vak ingegaan vanuit idealisme, maar ik hoefde opeens niet meer te prediken. Ik hoop uiteraard dat nu de prijzen weer wat gekelderd zijn, de die bereidwilligheid blijft bestaan.” 

Wat zijn veelvoorkomende uitdagingen/knelpunten bij de verduurzaming? 

“Ik denk dat het belangrijkste om te melden is dat het in sommige gevallen heel moeiljik is om over te stappen van gas naar elektriciteit omdat gebouwen soms een zwaardere aansluiting op het elektriciteitsnet nodig hebben, maar dat dit niet kan omdat het huidige net vaak overbelast wordt. Dan kom je bij de verduurzaming soms niet verder dan het aanpakken van wat ik de schil van een gebouw noem, dus de isolatie en het glas en kun je alleen overstappen op een hybride warmtepomp omdat een volledig elektrische warmtevoorziening niet lukt.” 

Wat vind je van het KlimOp-programma? Wat ging goed, zijn er zaken waarvan jij vindt dat we ze anders hadden moeten aanpakken? 

“Ik vond het fantastisch dat het er was. Ik heb er natuurlijk veel werk aan overgehouden, maar er is in een relatief korte tijd ook veel bereikt en wat ook erg goed werkte was dat er korte lijnen met de provincie waren en dat mijn wens om ook kerken in het programma mee te nemen gehonoreerd werd. Daarnaast was de veelzijdigheid aan gebouwen en gebruikers erg interessant en leuk. Wat beter had gekund was dat we in eerste instantie (dit is later veranderd) heel uitgebreide adviezen moesten schrijven. Daar kreeg je ook een kwalitatief doorgerekend advies voor maar dit kost ook veel tijd en geld. En dat heeft geld gekost dat misschien beter had kunnen dienen om dit project langer te laten duren. Later in het programma zijn we minder diepgaande rapporten gaan schrijven waardoor meer deelnemers bediend konden worden.” 

Zijn er zaken die je mee zou willen geven richting politiek en/of anderen? 

“Ik spreek hierbij de hoop uit dat de politiek ook in de toekomst in de verduurzaming blijft investeren. In het adviesdeel, zoals nu bij KlimOp, maar ook voor de uitvoering, want organisaties hebben daar vaak niet genoeg geld voor. Daarnaast zou het verstandig te zijn om na te denken over de start van een fonds voor verduurzaming. Daar zouden organisaties en burgers dan geld tegen een laag rentetarief kunnen lenen om te verduurzamen. Er is nu best veel subsidie voorhanden, maar met zo’n fonds krijg je het als overheid nog terug ook.”