De Centrale As

Sinds 2016 is de dubbelbaans autoweg Sintrale As in gebruik. Een nieuwe, ongeveer 22 kilometer lange weg tussen Dokkum en Nijega. Duizenden automobilisten maken dagelijks gebruik van de weg. Daarmee is er fors minder doorgaand verkeer door dorpen als Damwâld, De Falom, Feanwâlden, Hurdegaryp, Burgum en Garyp. De weg zorgt dan ook voor minder overlast en verkeersonveilige situaties in dorpen en een betere bereikbaarheid van Noardeast-Fryslân.

Al tijdens de aanleg van de autoweg is gebiedsontwikkeling De Centrale As gestart met het realiseren van de zogeheten ‘plus’. Met deze ‘plus’ worden natuurmaatregelen bedoeld zoals het herstel van elzensingels, het verbeteren van de landbouwstructuur en de aanleg van fiets-, wandel- en ruiterpaden. Op deze webpagina kunt u meer lezen over de natuurmaatregelen die vanuit gebiedsontwikkeling De Centrale As worden uitgevoerd. Deze zijn onderverdeeld in diverse projecten.

De plannen voor de gebiedsontwikkeling De Centrale As zijn opgesteld door de Gebiedsontwikkelingscommissie (GOC). Zij hebben de wensen en ideeën in het gebied geïnventariseerd, gekeken naar draagvlak, haalbaarheid en financieringsmogelijkheden. Partners van de gebiedsontwikkeling De Centrale As zijn o.a. gemeenten, Staatsbosbeheer en It Fryske Gea. Uiteraard telt de mening van omwonenden ook mee.

Actuele werkzaamheden

Projecten

De natuurmaatregelen van gebiedsontwikkeling De Centrale As worden uitgevoerd in diverse projecten. In onderstaand staan de huidige projecten op een rijtje. Ook geven we een inkijkje in de toekomstige projecten. Er zijn de afgelopen jaren al veel projecten afgerond. Daarom staan alleen de meest recente afgeronde projecten in het overzicht.

Huidige projecten

Project De Lits

Er wordt momenteel gewerkt aan de planvorming voor de inrichting van natuurgebied de Lits. Met de inrichting van dit natuurgebied maken we een verbinding tussen de Burgumermar en de Leijen. Door de bebouwing nabij de brug in de Sumarderwei is een slecht passeerbare flessenhals ontstaan. Naast het gebied zelf wordt er daarom een faunapassage aangelegd, die onder de weg doorloopt. Deze passage verbindt het natuurgebied met de reeds ingerichte natuurgebieden rondom de Leijen. Tevens wordt een wandelpad aangelegd waardoor een wandelverbinding ontstaat vanaf de Leijen naar Sumar. De uitvoering staat gepland voor het tweede halfjaar van 2022.

Project Nijdjip

Deze maatregel betreft een vijf kilometer lange ecologische verbindingszone. De verbindingszone is een strook moerasachtige natuur en maakt onderdeel uit van de natuurverbinding tussen de Groote Wielen en de Alde Feanen. Naast de natuur wordt er ook een natuurvriendelijke oever aangelegd, dat is een zone met ondiep water waarin waterplanten goed kunnen groeien en vissen kunnen schuilen en paaien. Het zuidelijke deel van het traject maakt deel uit van de Friese Boezem, het aaneengesloten stelsel van kanalen en meren in Fryslân. Langs dat zuidelijke deel worden de waterkeringen op hoogte gebracht. Hierdoor is het naastgelegen landbouwgebied in de toekomst beter beschermd bij hoog water.

De natuur langs het Nijdjip verbindt diverse ‘ecologische stapstenen' (een natuurgebied dat groot genoeg is als tijdelijk verblijf en rustplaats of zelfs als leefgebied). Daar waar de zone wegen kruist worden faunabuizen onder de weg aangelegd.

Het project is een samenwerking van de provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân met medefinanciering van het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (ELFPO)(externe link).

Om deze maatregelen te kunnen realiseren hebben we de afgelopen jaren gewerkt aan de grondverwerving. Dit proces is nu nagenoeg afgerond. Dat betekent dat het project naar de volgende fase kan. Een ingenieursbureau is inmiddels begonnen met de onderzoeken en de verdere voorbereiding op de uitvoering. De uitvoering staat gepland vanaf medio 2022. 

Afgeronde projecten

Project Gytsjerk

In de N361, ter hoogte van de Rinia van Nautaweg, is een brug aangelegd. Onder de brug is een faunapassage gemaakt die natuurgebieden de Grutte Wielen en de Bouwepet met elkaar verbindt. Niet alleen dieren (zoals de otter, muisjes en vissen) kunnen zo van het ene naar het andere natuurgebied. Ook kanovaarders en schaatsers profiteren van de verbinding. Het werk is gecombineerd met een wegreconstructie.

Project De Falom

Er is een verbinding gemaakt tussen de natuurgebieden de Houtwiel en de Zwagermieden. Dankzij de aanleg van fauna uittrede plekken kunnen dieren vanuit de Falomsterfeart en de Zwemmer het natuurgebied in. Hierdoor kunnen de dieren ook het peilverschil tussen de Falomsterfeart en de Zwemmer/Nije Feart (boezem) overbruggen. Aangelegde stuwen beschermen het gebied tegen verdroging.

Project Ottemawei

Tussen de Nieuwelandswei en de Halligenwei is een nieuwe faunapassage geplaatst. De voormalige duiker onder de weg vormde met name voor zoogdieren een barrière. Hierdoor konden zij zich moeilijk verplaatsen tussen de natuurgebieden de Bouwepet en het Ottema-Wiersmareservaat. De nieuwe, grotere faunaduiker heeft aan beide zijden looprichels van 50 centimeter breebreed waar kleinere dieren overheen kunnen lopend. Dieren zoals otter, hermelijn maar ook andere zoogdieren, insecten, reptielen en vissen kunnen nu van het ene naar het andere gebied.

De duiker is ongeveer vijf meter breed en 1,25 m hoog, gemeten vanaf het waterpeil in de duiker. Hierdoor kunnen ook kanovaarders gebruik maken van de verbinding tussen de natuurgebieden. Door de hoogte van de duiker is het wegdek verhoogd. Daarom is de constructie van de weg aangepast en de maximum snelheid ter hoogte van de faunapassage verlaagd naar 60 kilometer per uur. Dit past bij het voornemen van de gemeente Tytsjerksteradiel om de snelheid op de gehele Ottemawei terug te brengen naar 60 kilometer per uur.

Toekomstige projecten

Project De Goddeloze Singel

Met de uitvoering van deze maatregel wordt de verbinding met het reeds ingerichte deel van de Goddeloze Singel en de Zwemmer gemaakt. De benodigde gronden zijn echter nog niet allemaal verworven. Uitvoering wordt verwacht in 2023.

Het plan is een samenwerking tussen provincie Fryslân, gemeente Tytsjerksteradiel, Stichting Rom Paad, maatschap Atsma uit Oostermeer en Staatsbosbeheer. 

Project Fonejachtbrug

De faunavoorzieningen bij de Fonejachtbrug behelst het ecologisch passeerbaar maken van de brug met haar harde oevers. De maatregel omvat een route onder de brug door, door de aanleg van fauna uittrede plekken en de inrichting van een moerasgebied (stapsteen) in de oksel van het Van Harinxmakanaal en het Prinses Margrietkanaal. Optioneel is nog een tracé aan de westkant om de brug heen via een bestaande faunapassage onder de Wâldwei. 

Project Vooroevers Prinses Margrietkanaal

Deze maatregel omvat het ecologisch passeerbaar maken van de kanaalzone in Burgum tussen het nieuw aangelegde paluduct en de Burgumermar. Dit deel van het EHS-kwadrant is door de lengte en de harde oeverbeschoeiing een groot obstakel. Het oplossen van dit knelpunt is complex omdat bedrijven, die aan het kanaal liggen, moeten kunnen laden en lossen. Doordat het kanaal druk bevaren wordt door grote schepen gelden hoge eisen voor de oeverbescherming. Uitvoering wordt verwacht in 2023.