Veelgestelde vragen over stemmen

Op 15 maart zijn er in heel Fryslân stemlokalen. De meeste stemlokalen zijn geopend van 7.30 tot 21.00 uur. Sommige stemlokalen, bijvoorbeeld op stations of in ziekenhuizen, zijn al eerder geopend of sluiten later. Op je stempas (die je krijgt thuisgestuurd) staat het adres van een stemlokaal bij jou in de buurt. Maar stem je liever op een andere plek in je gemeente, dan kan dat ook.

Misschien weet je al wat of op wie je gaat stemmen. Als je dat nog niet weet: kijk dan bijvoorbeeld bij de stemwijzer MijnStem op deze website. Als je meer tijd hebt dan kun je ook de programma’s van de politieke partijen lezen. Die vind je meestal op de website van die partijen. In de Friese verkiezingskrant vind je alle deelnemende partijen, met hun lijstrekkers en hun belangrijkste prioriteiten voor de toekomst.

En verder: in de periode tot 15 maart voeren politieke partijen campagne. Ze flyeren in winkelstraten, ze zenden verkiezingsspotjes uit op TV en radio of proberen via de sociale media jouw aandacht te trekken.

Wil je in een andere gemeente stemmen? Dan moet je een kiezerspas aanvragen. Dit kun je doen bij de afdeling Burgerzaken van jouw gemeente. Met de kiezerspas kun je bij elk stembureau in de provincie Fryslân stemmen.

Heb je stemrecht, dan krijg je uiterlijk veertien dagen voor de verkiezingen een stempas thuisgestuurd. Ook krijg je een overzicht van alle partijen en al hun kandidaten. De stempas neem je mee naar het stemlokaal. Om te mogen stemmen, heb je daarnaast een identiteitsbewijs (ID-kaart, paspoort of rijbewijs) of Nederlandse verblijfsvergunning nodig. Het identiteitsbewijs mag maximaal vijf jaar verlopen zijn.

Raak je je stempas kwijt, dan kun je bij je gemeente een vervangende pas aanvragen. Dit kan schriftelijk of mondeling. De gemeente moet jouw aanvraag uiterlijk vijf dagen voor de verkiezingen ontvangen hebben.

Om te stemmen, geef je je stempas en identiteitsbewijs aan een medewerker van het stemlokaal. Hij of zij controleert of de gegevens op de stempas en het identiteitsbewijs met elkaar overeenkomen en geeft je vervolgens een stembiljet. Het stembiljet is een lijst met namen van de partijen en kandidaten op wie je kunt stemmen. In het stemhokje kruis je met een rood potlood de kandidaat van jouw keuze aan. Het stembiljet doe je vervolgens opgevouwen in de stembus.

Jouw gedrag in het stemlokaal(eksterne link)

Jouw gedrag in het stemhokje(eksterne link)

Kun je op 15 maart niet zelf stemmen, maar wil je je stem niet verloren laten gaan? Laat dan iemand anders namens jou stemmen. Dat doe je door hem of haar een zogenaamde volmacht te verlenen. Op de achterkant van je stempas kun je de naam invullen van degene die voor jou gaat stemmen. Hij of zij moet wel in dezelfde gemeente wonen als jou en mag in totaal maximaal twee machtigingen hebben. Om namens jou te kunnen stemmen, heeft de gemachtigde een kopie van je identiteitsbewijs (ID-kaart, paspoort of rijbewijs) nodig. Hij of zij moet jouw stem tegelijkertijd met zijn/haar eigen stem uitbrengen.

Wil je niet op een van de verkiesbare partijen stemmen, dan kun je een blanco stem uitbrengen. Dat doe je door niks in te vullen op het stembiljet. Een blanco stem gaat niet naar een partij, maar wordt wel meegerekend in het opkomstpercentage.

Als je niet gaat stemmen en dus niet naar de stembus gaat, telt jouw stem op geen enkele manier mee in de uitslag van de verkiezingen. Alleen de stemmen van de mensen die wél hebben gestemd, tellen mee.

Zodra de stemlokalen zijn gesloten, start het tellen van de stemmen. De stembureaus tellen eerst het aantal stemmen per partij en dan per kandidaat.

Op 15 maart zijn er niet alleen verkiezingen voor de provincie. Er zijn die dag ook verkiezingen voor de algemene besturen van de waterschappen. Op de dag van de stemming krijg je in het stemlokaal daarom twee stembiljetten: één voor de provincie en één voor het waterschap. Op www.wetterskipverkiezingen.nl(eksterne link) lees je meer over de verkiezingen van Wetterskip Fryslân.