Enerzjyteam Fryslân - In soad stelde fragen
Hjirûnder binne de meaststelde fragen oer dit ûnderwerp te finen. Hawwe jo dochs noch in fraach dy’t hjir net op ’t aljemint komt? Nim dan kontakt op fia energie@fryslan.frl.
Ik wol wat dwaan mei enerzjycoaches, wêr moat ik begjinne?
As jo foar ’t earst mei enerzjycoaches wurkje wolle, is it goed om ’e folgjende fragen te beäntwurdzjen:
- Wêrom wolle jo enerzjycoaches ynsette?
- Wat hoopje jo te berikken mei de enerzjycoaches?
- Wolle jo jo rjochtsje op in spesjale doelgroep (bgl. hierwenningen, keapwenningen, smelle beurs ensfh.)?
- Wolle jo wurkje mei betelle of frijwillige coaches? Of in kombinaasje fan beide?
- Hokfoar budzjet hawwe jo beskikber?
Yn ûndersteand oersjoch jouwe wy antwurd op dy fragen en helpe wy jo fierder op paad.
Wat kan ik zelf doen?
Een lagere energierekening? Sa maklik!
Met eenvoudige maatregelen en investeringen die zichzelf terugverdienen, bespaart u gemakkelijk energie. En dat is beter voor het klimaat. We geven u enkele tips.(eksterne keppeling)
Waarvoor kan ik een energiecoach inschakelen en wat kost dat?
De energiecoach is voor bewoners van koop- en huurwoningen. De energiecoach komt bij u thuis en geeft onafhankelijk advies over uw elektra en gasverbruik en mogelijke kleine energiebesparende maatregelen. De energiecoach geeft u ook graag tips waarbij u al snel 10% op uw energieverbruik kunt besparen.
Het bezoek van de energiecoach wordt per gemeente geregeld en is veelal gratis.
Hier kunt u vinden wat er binnen uw gemeente is geregeld en hoe u een afspraak met een energiecoach kunt maken.
Wêrom soe ik in enerzjycoach ynsette?
Mei it ynsetten fan enerzjycoaches en -adviseurs kinne wy Friezen helpe by it finen fan oplossings om harren hûs te ferduorsumjen. Behalve it stimulearjen fan enerzjybesparring draachst soks by oan it kreëarjen fan bewustwurding en draachflak, it ferleegjen fan wenlêsten, mear wenkomfort en it ferminderjen fan ’e CO2-útstjit.
Foar wa kin ik de enerzjycoach ynsette?
De enerzjycoach kin ynset wurde foar bewenners fan keap- en hierwenningen.
Hoe kin ik minsken opliede ta enerzjycoach?
Om in enerzjycoach goed beslein op ’t iis komme te litten, is in goede oplieding fan grut belang. Der binne ûnderskate ynstânsjes dy’t opliedings oanbiede foar sawol betelle as frijwillige enerzjycoaches. De measte besteande opliedings foar enerzjycoaches foarsjogge yn technyske kennis. Njonken technyske kennis binne ek sosjale feardichheden essinsjeel, om by de minsken yn harren thússitewaasje te kommen. Begjinnende coaches hawwe oanjûn, dat sy it lestich fine om by de minsken efter de doar te kommen. De Stifting Provinsjaal Enerzjytransysje Bedriuw (PEB) is yn novimber 2020 oprjochte en spilet yn op ’e sinjalen út it netwurk wei. Sy foarsjocht yn in totaalpakket oan opliedings en begelieding fan enerzjycoaches en -adviseurs. Sûnt maart 2021 binne ferskate persoanen uteinset mei it opliedingstrajekt. De oplieding fan Stifting PEB bestiet út in miks fan (NLP) coachfeardichheden, peteartechniken en besparringskennis, finansiering en subsydzjemooglikheden. De meidoggers oefenen mei ûnderfiningssaakkundigen/treningsakteurs yn ûnderskate sitewaasjes en Klaas Hofman ferriket de oplieding mei praktykkennis. Behalve teory bestiet de oplieding út staazje en it begelaat opstarten fan eigen petearen en der binne ferskate weromkomdagen foar ynterfisy en ferdjipping.
Stifting PEB arbeidet op mei ROC Friese Poort, Woonbond en Fryslânwerkt!. Fryslânwerkt! jout stipe oangeande it krijen fan en it begelieden nei betelle wurk ta.
Njonken de oplieding en it begeliedingstrajekt fan Stifting PEB binne der yn it netwurk ûnderfinings mei:
- Koperaasje Hoom | Hoom;
- Duorsum Bouloket | Duorsum Bouloket;
- Composytum, y.g.m. Hanzehegeskoalle en Klaas Hofman.
Wa kin enerzjycoach wurde?
Elkenien dy’t motivearre is, ree om in oplieding te folgjen en dêrnei as frijwilliger of betelle krêft oan ’e slach te gean. De funksje fan enerzjycoach is gaadlik foar elkenien dy’t him belutsen fielt by de meiminske, gedrachsferoarings, besparjen en it miljeu. De enerzjycoaches dy’t no warber binne, dogge dat út ûnderskate eftergrûnen en motivaasjes wei.
Kies ik foar in betelle of in frijwillige enerzjycoach?
Om dy kar meitsje te kinnen, is it wichtich om justjes mear ynsjoch te krijen yn ’e ferskillen. In betelle (foltiidsk) enerzjycoach kin meters meitsje yn wiken en yn doelgroepen dy’t keazen binne. Frijwillige coaches hawwe faak it fertrouwen út de omjouwing wei en kinne tsjinje as efterfang fan ’e enerzjykoperaasje. Yn ’e praktyk docht bliken, dat in kombinaasje fan beide ek goed wurket. De figuer hjirûnder jout in yndruk fan ’e ferskillen yn oantallen tusken frijwillige en betelle coaches. Opfallend binne de grutte ferskillen yn oantallen: 800 besiken yn ’t jier troch in betelle (foltiidsk) adviseur, foar 10 yn ’t jier troch in frijwilliger oer.

Ut de figuer wurdt dúdlik, dat in soad frijwilligers nedich binne om itselde effekt te hawwen as 1 foltiidsk betelle enerzjycoach. In coachtrajekt dat ynset op sukses en op it doel rjochte feroaring, bestiet út ferskate petearen. In startpetear dêr’t it doel yn fêststeld wurdt, in ‘middenpetear’ om te sjen hoe’t it giet en om nije doelen te stellen en in einpetear dêr’t it resultaat dat behelle is yn nei foaren komt. Yn boppesteande tabel is dêrom njonken it tal petearen mei-inoar ek it tal húshâldens dat besocht is oanjûn. Dêr hawwe dan trije kontaktmominten west.
Hoe kin ik it effekt fan enerzjycoaches mjitte?
As jo doelen steld hawwe, is it goed om de fuortgong fan dy doelen te monitoaren. Ut ûndersyk troch Marjan Faber docht bliken dat monitoaring no by guon gemeenten net en by oare gemeenten op ferskate wizen dien wurdt. Utwikseling fan gegevens is faak net mooglik, gegevens reitsje wei en de regels oangeande AVG jouwe spannings. Dêrtroch is it effekt net goed te mjitten, kin der net leard wurde fan de foargeande koers en aksjes. It advys is om de monitoaring goed en AVG-proof te regeljen. In goede databank oangeande it duorsumer meitsjen fan wenningen is om meardere redenen wichtich. Ut it enerzjyteam wei wurkje wy oan in provinsjebreed monitoaringssysteem, dat troch alle leden te brûken is. Sa hoopje wy in goed, sintraal oersjoch te hâlden, dat foar elkenien gebrûksfreonlik en tagonklik is.
Wat binne de ferskillen tusken enerzjycoaches en (maatwurk)adviseurs?
Der binne trije ferskillende funksjes te ûnderskieden, nammentlik de enerzjycoach, de enerzjyadviseur en ’e maatwurkadviseur.

In enerzjycoach ferskilt fan in (maatwurk)adviseur. De enerzjycoach rjochtet him op ’e gedrachsmjittige kant fan it enerzjyferbrûk fan ’e bewenner en syn wenning. De enerzjyadviseur hâldt him dwaande mei de technyske en boukundige kant fan ’e wenning, wêrtroch’t enerzjy besparre of opwekt wurde kin. Enerzjycoaching kin elkenien baat by hawwe (hierder & wenningeigener), enerzjyadvys hawwe wenningeigeners en wenningboukoperaasjes wat oan. De enerzjycoach en (maatwurk)adviseaur binne oanfoljend oan inoar. De enerzjycoach set it trajekt fan bewustwurden en it tapassen fan lytsere maatregels yn gong. Sadree’t dat trajekt klear is, kinne wenningeigeners mei help fan ’e ûnôfhinklike (maatwurk)adviseur ynsjoch krije yn ’e mear technyske ynstek fan it wurk en it eventueel sels opwekken fan enerzjy.
Waarvoor kan ik een energieadviseur inschakelen en wat kost dat?
De energieadviseur is voor bewoners van koopwoningen. Wilt u meer dan alleen kleine energiebesparende maatregelen dan kunt u een energieadviseur inschakelen. De energieadviseur geeft u een onafhankelijk maatwerkadvies voor uw woning over mogelijke maatregelen en kosten die leiden tot het energiezuinig maken van uw woning. Het opstellen van een advies kost gemiddeld € 300,-. Een aantal gemeenten stellen subsidie beschikbaar voor het inschakelen van een onafhankelijke energieadviseur.
Hier kunt u vinden of wat er binnen uw gemeente is geregeld over onafhankelijke energieadviseurs.
Wat is de RRE-W regeling?
De lanlike Regeling Reductie Energieverbruik Woningen (RRE-W) is beskikber steld oan gemeenten. Gemeenten kinne mei dat jild alle húshâldens (dus hierders en eigener-bewenners fan keapwenningen) stypje by it ferminderjen fan harren enerzjyferbrûk. De projekten moatte uterlik 31 july 2022 klear wêze.
Wêr bestiet de RRE-W út en hoe kin dy de ynset fan de enerzjycoach fuortsterkje?
De RRE-W regeling bestiet út fjouwer kategoryen (a t/m d), nammentlik:
a. It oanbieden fan ienfâldige enerzjybesparjende maatregels dy’t de eigener-bewenner yn de wenning of de hierder yn de hierwenning oanbringe (litte) kin.
- As stipe fan de enerzjycoach kin der in besparboks gearstald wurde mei ûnder oare LED-ferljochting, radiatorfoly, brievebusboarstels, strips om naden en kieren ticht te meitsje. Caparis hat ûnderfining mei it foljen fan sokke besparboksen.
- De gearwurking mei bewennersferiening en wenningbouferiening wurdt socht oer: wat kinne en meie bewenners wol of net sels yn de wenning oan maatregels oanbringe (litte).
b. It enerzjysunich ynregeljen of ynregelje litten fan ferwaarmings- of fentilaasjesystemen yn wennings.
- De gearwurking mei lokaal bedriuwslibben, opliedingsynstânsjes en/of lokale enerzjycoaches wurdt socht om yn de wenning fan oanfregers/bewenners de ferwaarmings- en/of fentilaasjesystemen yn te regeljen. Tink dêrby oan it wettersidich ynregeljen fan de radiatoaren. It oanpassen fan de oanfiertemperatuer fan it CV-systeem. Dat kin troch vouchers oanbean wurde.
- Fia de enerzjycoach kin in CV-dokter en/of enerzjyjager ynset wurde.
c. It jaan of jaan litten fan in foar in spesifike wenning bedoeld advys oer enerzjybesparring oan in hierder of eigener-bewenner.
- De gearwurking mei û.o. enerzjykoperaasjes, biblioteken, wenningkorporaasjes, hierdersferienings en itensbanken wurdt socht om enerzjycoaches/-adviseurs by de oanfregers lâns gean te litten, wêrby’t de enerzjycoaches de bewenners (hierders en eigeners) stypje kinne oangeande it tapassen fan kochte maatregels/ advys jaan oer te nimmen maatregels yn harren spesifike wenning.
d. It jaan of jaan litten fan algemien advys oer enerzjybesparring oan hierders of eigener-bewenners.
- Troch webinars, nijsbrieven en lokale aktiviteiten, mits passend yn de dan jildende maatregels foar it foarkommen fan de fersprieding fan it COVID-19 firus, wurde groepen bewenners foarljochte om de maatregels neamd ûnder a., b. en c. út te lizzen en te toanen. Yn bygelyks in spesifike mobile showroom kin de wurking fan bygelyks it wettersidich ynregeljen yn de wyk toand wurde en wurde groepen minsken entûsjast makke om de maatregels ek sels te nimmen. Dêrby is it fan belang dat sy de advizen oanrikt krije, dy’t fan tapassing binne op de eigen spesifike wenning fan de bewenners. De gemeente hâldt de frijheid en fleksibiliteit om de aktiviteiten oer algemien advys yn te setten op ûnderdielen dêr’t út de doelgroep wei ferlet fan is.
- It ynsetten fan waarmtekamera’s fia adviseurs of enerzjykoperaasjes.
- Gearwurking mei organisaasjes as Duurzaam Bouwloket, biblioteken, buertwaarmte, buertkrêft en oare maatskiplike organisaasjes.
- It ynsetten fan troch it netwurk beskikber stelde kommunikaasjemiddels (wurdt oan wurke).
Wat is de RRE-W plus regeling?
Om de Fryske gemeenten te stimulearjen en te stypjen, stelt de provinsje Fryslân 770.000 euro subsydzje beskikber. Dat subsydzje is in oanfolling op de RRE-W. Lanlik is op syn meast 100 euro de wenning beskikber en gemeenten hawwe de regeling foar op syn minst 1.000 wenningen yn eigen gemeente oanfreegje kinnen. De provinsjale regeling biedt de gemeenten de mooglikheid om 50 euro ekstra de wenning te besteegjen mei in maksimum fan 55.000 euro. As gemeenten gjin bydrage út de RRE-W-regeling ûntfange, om’t it beskikber stelde budzjet op is, dan krije gemeenten fia it provinsjale subsydzje gjin 50 mar 100 euro de wenning.
Als gemeente, woningcorporatie, energiecoöperatie of andere organisatie wil ik iets doen met energiecoaches, waar moet ik beginnen?
Als u voor het eerst met energiecoaches wilt werken, is het goed om de volgende vragen te beantwoorden:
- Waarom wilt u energiecoaches inzetten?
- Wat hoopt u te bereiken met de energiecoaches?
- Wilt u zich richten op een speciale doelgroep (bijv. huurwoningen, koopwoningen, smalle beurs, etc.)?
- Wilt u werken met betaalde of vrijwillige coaches? Of een combinatie van beide?
- Welk budget heeft u beschikbaar?
Met de inzet van energiecoaches en -adviseurs kunnen we Friezen helpen bij het vinden van oplossingen om hun huis te verduurzamen. Naast het stimuleren van energiebesparing draagt dit bij aan het creëren van bewustwording en draagvlak, het verlagen van woonlasten, meer wooncomfort en het verminderen van de CO2-uitstoot.
Wilt u meer weten over de mogelijkheden, neem dan contact met ons op via energie@fryslan.fr
Kies ik als gemeente, woningcorporatie, energiecoöperatie voor een betaalde of vrijwillige energiecoach?
Om deze keuze te kunnen maken, is het belangrijk om iets meer beeld te hebben bij de verschillen. Een betaalde (fulltime) energiecoach kan meters maken in wijken en binnen gekozen doelgroepen. Vrijwillige coaches hebben vaak het vertrouwen vanuit de omgeving en kunnen dienen als back-up van de energiecoöperatie. In de praktijk blijkt een combinatie van beide ook goed te werken. De figuur hieronder geeft een indruk van de verschillen in aantallen tussen vrijwillige en betaalde coaches. Opvallend zijn de grote verschillen in aantallen: 800 bezoeken per jaar door een betaalde (fulltime) adviseur, versus 10 per jaar door een vrijwilliger.
Uit de figuur wordt duidelijk dat er veel vrijwilligers nodig zijn om hetzelfde effect te hebben als 1 fulltime betaalde energiecoach. Een coach-traject wat inzet op succes en doelgerichte verandering, bestaat uit meerdere gesprekken. Een startgesprek waarin het doel wordt vastgesteld, een ‘middengesprek’ om te zien hoe het gaat en nieuwe doelen te stellen en een eindgesprek waarin het behaalde resultaat naar voren komt. In bovenstaande tabel is daarom naast het totaal aantal gesprekken ook het aantal bezochte huishoudens aangegeven. Hier zijn dan drie contactmomenten geweest.
Wie zijn belangrijke spelers op het gebied van energiecoaching?
De volgende partijen zijn belangrijk om mee samen te werken:
1. Duurzaam Bouwloket: betreft het energieloket van gemeentes die een centrale rol speelt bij het faciliteren van de landingspagina van de regeling en activiteiten die worden ontplooid en tevens de administratieve en monitoringskant organiseert zodat bewoners optimaal worden ontzorgt in hun klantreis en het aanvraagproces vlekkeloos verloopt.
2. Stichting Provinciaal Energietransitie Bureau(PEB): zet zich in voor het deskundig opleiden en begeleiden van energiecoaches, energieadviseurs en maatwerkadviseurs, dit alles in en vanuit de praktijk.
3. Sociale werkplaatsen: in de provincie Fryslân zijn drie sociale werkplaatsen aanwezig: het NEF, Empatec en Caparis. Deze partijen hebben gezamenlijk Caparis aangewezen als partner in de afstemming en als coördinator in de voorbereiding van de uitvoering van de eventuele regeling waarbij de sociale werkplaatsen lokaal mede ondersteunen bij de vormgeving, het inpakken en verspreiden van de bespaarboxen met eenvoudige energiebesparende maatregelen.
4. Woningcorporaties: voorzien in de sociale woningbouw (circa 30% van alle Friese woningen). Deze woningen zijn beschikbaar voor burgers, die daarvoor in aanmerking komen gezien hun inkomen. Deze groep bewoners heeft veel baat bij energiecoaching, omdat vermindering in energie bijdraagt aan meer te besteden inkomen. De woningbouwcorporaties geven aan dat zij verantwoordelijk zijn voor het bieden van huisvesting die voldoet aan de duurzaamheidsnormen volgens de prestatieafspraken. De woningbouwcorporatie heeft behoefte aan de energiecoach, omdat die goed in contact is met de bewoner en helpt bij goed gebruik van de woning en het vergroten van wooncomfort. Daarbij zorgt de energiecoach voor betrokkenheid en acceptatie en medewerking bij verduurzamingstrajecten, wijkplannen en/of de energietransitie.
5. Huurdersvereniging: de huurdersvereniging heeft een belangrijke rol in de communicatie richting huurders.
6. Energiecoöperaties: Energiecoöperaties ontstaan vanuit de ‘mienskip’, staan er middenin, hebben hun voelsprieten en dragen bij aan participatie en betrokkenheid bij de energietransitie. Zij vervullen de voortrekkersrol. Energiecoöperaties hebben behoefte aan professionele ondersteuning van de vrijwillige organisatie. In de uitvoering van hun rollen als voortrekker, verbinder en ontwikkelaar willen ze graag optimaal gefaciliteerd worden om die rollen zo goed mogelijk te vervullen. De energiecoach draagt enorm bij aan de doelstellingen die de energiecoöperaties beogen; iedereen betrekken en mee laten doen in de energietransitie, iedereen helpen in de mienskip en de leefbaarheid vergroten. Er is een vraag naar sterke samenwerking en ondersteuning in combinatie met lokale of digitale duurzame/energie/bouwloketten.
7. Bewoners initiatieven: het is goed om lokale bewonersinitiatieven te betrekken bij de communicatie en eventueel ook de uitvoering van de RRE-W regeling.
8. Bibliotheken: De bibliotheken in Friesland ondersteunen inwoners op verschillende gebieden en kunnen dat ook op het gebied van besparen. Te denken valt aan kennis en informatie uitwisselen, spreekuren en bijeenkomsten organiseren en energiecoaches faciliteren. In Smallingerland zijn al de nodige ervaringen op dit gebied
Wat zijn de belangrijkste resultaten van het Energieteam Fryslân?
In maart 2020 zijn we van start gegaan met het opbouwen van het fundament voor het netwerk rondom de energiecoaches. Dat was een uitdaging omdat in die periode het Covid-virus om zich heen sloeg. Toch is er digitaal inmiddels een, nog steeds groeiend, netwerk van meer dan 200 deelnemers ontstaan. Dit netwerk bestaat inmiddels uit meer dan 100 betaalde en vrijwillige energiecoaches en energieadviseurs, en verder uit o.a. vertegenwoordigers van de Friese gemeenten, woningcorporaties, bibliotheken, de huurdersvereniging en energiecoöperaties.
Kennis delen
Vanaf september 2020 worden er maandelijks digitale netwerkbijeenkomsten georganiseerd die afhankelijk van het onderwerp door zo’n 25 tot 50 mensen per bijeenkomst bezocht worden.
Deze bijeenkomsten voorzien in de behoefte van de aangesloten partijen om kennis te delen en van elkaar te leren en spelen in op de actualiteit van het moment. Op deze manier kunnen zaken die goed werken elders ingezet worden. Niet iedere aangesloten partij hoeft het wiel opnieuw uit te vinden en aan de hand van de ervaringen en wensen vanuit het netwerk kunnen bottom-up items integraal behandeld worden.
Inzet en ondersteuning Friese gemeenten
De afgelopen periode stond met name in het teken van de implementatie van de energiecoaches bij de gemeenten. De Friese gemeenten hebben een bijdrage uit de Regeling Reductie Energieverbruik Woningen (RREW) en de zogenaamde SPUK-middelen van het Rijk aan kunnen vragen. In aanvulling op de RREW-regeling hebben Gedeputeerde Staten begin vorig jaar de subsidieregeling Energiecoaches voor gemeenten in Fryslân opengesteld. Gemeenten kunnen met deze gelden alle huishoudens (dus huurders en eigenaar-bewoners van koopwoningen) ondersteunen bij het reduceren van hun energieverbruik. Door het organiseren van bijeenkomsten voor gemeenten wordt kennis gedeeld rondom de inzet van de middelen en hoeft niet iedere gemeente het wiel opnieuw uit te vinden. Deze middelen zullen ook grotendeels besteed worden aan de inzet van energiecoaches en kleine besparende maatregelen.
Stichting Provinciaal Energietransitie Bedrijf (PEB)
Vanuit het netwerk is gebleken dat bestaande opleidingen tot energiecoach onvoldoende toegespitst zijn op het hele spectrum aan werkzaamheden van de coach. In november 2020 is Stichting Provinciaal Energietransitie Bedrijf (PEB) in het leven geroepen die op basis van de ervaringen vanuit het netwerk naast de techniek ook de sociale component meeneemt in hun opleidingen. De stichting zorgt daarnaast voor de verdere begeleiding van de coaches en werkt hierin samen met Fryslân werkt, Fries onderwijs, MKB en gemeenten.
De stichting heeft inmiddels meer dan 25 coaches opgeleid, die nu voor het merendeel via het traject van Fryslân werkt een betaalde baan bij verschillende gemeenten hebben gevonden. Stichting PEB heeft het aanbod inmiddels uitgebreid en er hebben ook trainingen voor vrijwillige energiecoaches en een training CV-tuning plaatsgevonden.
Communicatie
De website www.energieteamfryslan.frl(eksterne keppeling) is gelanceerd.
Er is een communicatiemiddelen-toolbox ontwikkeld en beschikbaar gesteld aan de verschillende partners binnen het netwerk. Deze toolbox bevat zogenaamde ‘white-label’ producten zoals foto’s, een logo en flyers. De producten worden door iedere organisatie met hun eigen ‘look and feel’ ingezet om bewoners te bereiken en de coaches bij de mensen thuis te brengen.
Monitoring
Samen met het Duurzaam Bouwloket (waarbij 16 van de 18 Friese gemeenten aangesloten zijn), is middels een pilotproject een tool ontwikkeld die zowel bewoners als coaches en adviseurs digitaal kan ondersteunen bij het verduurzamen van de woning. Dit wordt op huisadres geregistreerd, waarmee AVG-proof gemonitord kan worden. De tool kan door de gemeenten aangeschaft en ingezet worden.
Energiearmoede
Aan de hand van de onrust bij veel inwoners in Fryslân omtrent de stijgende energieprijzen is vanuit het netwerk van het Energieteam een werkgroep energiearmoede gestart. De onrust betreft vooral de betaalbaarheid van de energierekening, maar onderliggend gaat het voornamelijk over armoedebeleid en inkomensachterstanden in de regio Noord Nederland. Onderzoek van TNO ‘Energiearmoede en de energietransitie’ en het FSP ‘Zicht op energiearmoede essentieel voor inclusieve energietransitie’ tonen aan dat de inkomens hier gemiddeld lager liggen dan in de rest van Nederland. De plotseling extreem gestegen energietarieven maken de reeds bestaande armoede in Noord Nederland helaas alleen maar meer zichtbaar.
Het zijn met name de gemeenten die hiervoor verantwoordelijk zijn en er zal aan meerdere knoppen gedraaid moeten worden voordat er een structurele oplossing voor het probleem energiearmoede is. Het probleem kan onmogelijk eenzijdig opgelost worden vanuit de energietransitie.
Het onderwerp is een aantal malen op de agenda van de maandelijkse netwerkbijeenkomsten geplaatst en er is verkend wat er op korte- en middellange termijn gedaan kan worden rondom de stijgende gasprijzen en de toenemende energiearmoede in Fryslân.
Dit heeft onder andere geleid tot een masterclass energiearmoede, welke in samenwerking met Platform31 in april en mei 2022 is gehouden voor gemeenten. De ambtenaren sociaal domein en energietransitie hebben tijdens deze masterclass gezamenlijk een plan van aanpak energiearmoede kunnen ontwikkelen.
Daarnaast is aansluiting bij de Friese preventieaanpak gezocht middels het project ‘Financieel fit Fryslân’. Doel van dit project is te komen tot een bovenlokaal armoedenetwerk. Het ontwikkelen van een integrale aanpak van energiearmoede is één van de sporen waarbij versnippering in aanpak wordt voorkomen en de verbinding tussen armoedebeleid, inkomenspolitiek, woonbeleid en energietransitie wordt verbeterd.
Voor de aanpak van energiearmoede wordt ingezet op:
- Data gestuurde aanpak
Data-Fryslân, TNO, FSP en diverse gemeenten onderzoeken samen waar precies de energiearmoede is, zodat er rekening houdend met de privacy, maatwerk geleverd kan worden voor huurders en ook woningeigenaren met een smalle beurs.
- Menukaart voor een integrale aanpak van energiearmoede ontwikkelen
In navolging op het rapport van TNO, heeft CE Delft in december 2021 onderzoek gedaan naar beleidsinstrumenten voor energiearmoede in de warmtetransitie. De menukaart stelt de gemeenten en andere organisaties in staat doeltreffende maatregelen te nemen door het inzetten van energiecoaches, een structurele aanpak d.m.v. isoleren en inzet warmtepompen en inkomensmaatregelen / financiële ondersteuning.
- Inrichten Energiebank Fryslân
In aanvulling op het Energieteam Fryslân wordt er een Energiebank Fryslân opgericht. Vanuit de Energiebank worden mensen die last hebben van energiearmoede en/of moeite met het financieren van besparende maatregelen geholpen. De hulp bestaat uit energiecoaching en het leveren van het benodigde om de besparing te realiseren. Ook begeleiding in het benutten van (bestaande) regelingen als gebouwgebonden financieringen voor verduurzaming van eigen woningen, witgoedregeling of de verzilverlening kan plaats vinden vanuit de Energiebank.
- Monitoring
Alle gemeenten aansluiten op de Nederlands Schuldhulproute (NSR). De Nederlandse Schuldhulproute werkt samen met gemeenten, bedrijven en samenwerkingspartners aan één centrale schuldhulproute. Die route levert ook veel data op waardoor ze gemeenten dashboards kunnen aanbieden. Een van de net door hun ontwikkelde dashboards is die van energiearmoede.
Welke tussentijdse evaluaties en monitoring van het Energieteam Fryslân zijn beschikbaar?
Fries Sociaal Planbureau
Eind 2021 heeft het Fries Sociaal Planbureau het Panel Fryslân bevraagd over klimaatverandering en (aspecten van) de energietransitie – 3278 panelleden vulden deze vragenlijst in. Eén van de bevraagde onderwerpen is het fenomeen energiecoaches. Zijn de inwoners van Fryslân op de hoogte van het feit dat er in veel gemeenten energiecoaches actief zijn? En welk deel van de inwoners heeft zelf gebruik gemaakt van de diensten van de energiecoaches?
De belangrijkste bevindingen:
- 45 procent van de inwoners van Fryslân geeft aan te weten dat er energiecoaches actief zijn in de provincie.
- Woningeigenaren (47%) zijn hier vaker van op de hoogte dan huurders vrije sector (35%) en sociale huurders (33%).
- 5,3 procent van de woningeigenaren geeft aan zelf gebruik te hebben gemaakt van de diensten van de energiecoaches, tegenover 3,8 procent van de sociale huurders.
- Van degenen die gebruik hebben gemaakt van de diensten van de energiecoaches, geeft 58 procent aan hierover (heel) tevreden te zijn (7 procent (heel) ontevreden, 35 procent neutraal).
- De ‘neutrale groep’ geeft in de toelichting met name aan ‘het meeste al te weten’ en/of ‘niks nieuws te hebben gehoord’.
- Van degenen die (nog) geen gebruik hebben gemaakt van de diensten van de energiecoaches, zegt 25 procent hier wél interesse in te hebben (en 75 procent dus niet).
- Huurders in de vrije sector (32%) geven het vaakst aan interesse te hebben in een bezoek van een energiecoach, sociale huurders (19%) het minst vaak. Daartussenin bevinden zich de woningeigenaren (26%).