Provincie Fryslân is klaar met het ‘inpakken’ van de voormalige vuilstortplaats Ald Dwinger. De afsluiting hiervan gebeurde symbolisch tijdens een besloten herdenkingsceremonie op de 73e bevrijdingsdag van Leeuwarden-Fryslân, in het Nationaal Park De Alde Feanen bij de zwaluwhaven. 

10.000ste bezoeker

“Ik had wel gehoord over de 10.000ste bezoeker maar nooit verwacht dat ik het zou kunnen zijn, we zouden eigenlijk morgen gaan!” was mevrouw H. Tigchelaar, uit Leeuwarden, haar eerste reactie.

In de herfstvakantie ontving de expositie ‘Geraakt. De laatste vlucht van de Lancaster R5682’ zijn 10.000ste bezoeker. Gedeputeerde Michiel Schrier stond op mevrouw H. Tigchelaar te wachten met een mooie bos bloemen nadat zij de expositie had bekeken. Regiodirecteur, Nationaal Park de Alde Feanen, Mark Tuit gaf namens het bezoekerscentrum nog een waardebon die zij met haar gezin kan verzilveren.

Zoveel bezoekers in een seizoen is boven verwachting. Omrop Fryslân was erbij en maakte deze reportage(eksterne link) (in het Fries).  

De expositie
Ruim 75 jaar na de crash van Lancaster R5682 kun je in het Bezoekerscentrum Nationaal Park de Alde Feanen de expositie ‘Geraakt. De laatste vlucht van Lancaster R5682’ bezoeken. Aan de hand van geluidsfragmenten, foto’s, onderdelen van de bommenwerper en een tijdlijn voel je de beklemming van de bemanning in die donkere nacht als hun vliegtuig neerstort. Na de noodlottige crash beschrijft het dagdeel van de expositie een volgend hoofdstuk. De jonge bemanning kwam in een vreemd land terecht en werd gevangen genomen.

Expositie in Bezoekerscentrum Nationaal Park de Alde Feanen
De expositie is gratis te bezoeken. Het bezoekerscentrum(eksterne link) aan de Koaidyk 8a te Earnewâld is geopend in de herfstvakantie van maandag 22 t/m vrijdag 26 oktober van 10.00 tot 17.00 uur. De expositie blijft de komende vijf jaar in het bezoekerscentrum. Kijk voor actuele openingstijden op de website www.itfryskegea.nl(eksterne link)

De expositie:

Ruim 75 jaar na de crash van Lancaster R5682 kun je in het Bezoekerscentrum Nationaal Park de Alde Feanen de expositie ‘Geraakt. De laatste vlucht van Lancaster R5682’ bezoeken. Aan de hand van geluidsfragmenten, foto’s, onderdelen van de bommenwerper en een tijdlijn voel je de beklemming van de bemanning in die donkere nacht als hun vliegtuig neerstort. Na de noodlottige crash beschrijft het dagdeel van de expositie een volgend hoofdstuk. De jonge bemanning kwam in een vreemd land terecht en werd gevangen genomen.

Expositie in Bezoekerscentrum Nationaal Park de Alde Feanen

De expositie is gratis te bezoeken. Het bezoekerscentrum aan de Koaidyk 8a te Earnewâld is geopend in de herfstvakantie van maandag 22 t/m vrijdag 26 oktober van 10.00 tot 17.00 uur.

De expositie is onderdeel van het project Ald Dwinger.

Het verzet levend te houden

In de nacht van 4 op 5 september 1942 werd Lancaster R5682 door de Duitsers neergeschoten. Het stortte neer in de vuilstortplaats Ald Dwinger in Nationaal Park De Alde Feanen. De nabestaanden van de zeven bemanningsleden onthulden op 15 april een monument, een zwaluwhaven. Het symboliseert ‘nieuw leven’ en is gemaakt ter nagedachtenis aan het offer van de bemanning. De nabestaanden en een aantal omwonenden vertellen waarom het zo belangrijk is om ook nu ‘het verzet levend te houden’.

Bijzondere herdenkingsceremonie voor zeven moedige mannen bij Ald Dwinger

Vierenveertig nabestaanden uit Engeland, Canada, Australië en Nieuw Zeeland hebben vanmiddag – zondag 15 april - in Earnewâld de bemanning geëerd van de neergestorte Lancaster R5682. Bij voormalige vuilstortplaats Ald Dwinger in Nationaal Park De Alde Feanen, onthulden ze samen met andere genodigden de zwaluwhaven en openden zij de expositie ‘Geraakt! de laatste vlucht van Lancaster R5682’ in het bezoekerscentrum in Earnewâld. De nabestaanden waren allen heel dankbaar dat het verhaal van hun familielid wordt doorgegeven aan de volgende generaties. 

Nabestaanden en andere genodigden plaatsten 12 aluminium kokers in evenveel nestgaten. De kokers, gemaakt van het schroot van het vliegtuig, bevatten een persoonlijke boodschap voor de toekomst die door de diverse familieleden en genodigden werden opgelezen. De kokers werden geplaatst in de volgorde waarop de bemanning in die nacht in september 1942 uit het brandende vliegtuig sprong. Voor de nabestaanden een emotioneel moment. Met het plaatsen van de kokers konden zij de crash en daarmee het verlies van hun vaders en grootvaders een (definitieve) plek geven. Francoise Bouchard-Cooper: “Ondanks het feit dat mijn oom James Francis Cooper nog steeds is vermist, kunnen wij door de ceremonie ons verdriet een plekje geven. Hij is zo mooi geëerd.”

Naast de nabestaanden plaatsten ook twee bewoners uit Warten en Earnewâld een koker, net als kinderen van de basisscholen uit beide dorpen en de Stichting Missing Airmen Memorial Foundation. De commissaris van de Koning drs. A.A.M. Brok sloot de ceremonie af door het plaatsen van de laatste koker. Hij refereerde aan de 73e Bevrijdingsdag van Fryslân-Leeuwarden: “Dankzij de inzet van de bemanningsleden kunnen wij ieder jaar op 15 april in Fryslân onze bevrijding vieren.” Voor de provincie Fryslân was dit moment tevens de symbolische afronding van de sanering en herinrichting van de voormalige vuilstortplaats.

Erica Bridgeman, de achterkleindochter van bemanningslid Philip James Bridgeman, wist   iedereen te raken met een lied dat zij schreef op een gedicht van haar overgrootvader. De vader van Philip James Bridgeman maakte dit gedicht voor zijn zoon toen die in een krijgsgevangenkamp zat.

Witte duiven tijdens opening expositie

Bij bezoekerscentrum Nationaal Park De Alde Feanen in Earnewâld opende gedeputeerde Michiel Schrier later op de middag de expositie ‘Geraakt! de laatste vlucht van Lancaster R5682’. “We moeten ons realiseren dat het niet vanzelfsprekend is dat we in vrijheid leven. Daarom eren wij deze zeven moedige mannen.” Nathan en Vivien Siggins, de achterkleinkinderen van bemanningslid Neal Douglas Mullins, lieten samen met vier basisschoolkinderen zeven witte duiven vrij. De duiven symboliseren vrijheid en staan voor de zeven bemanningsleden die hun leven gaven voor dit groot goed.

16 tot 20 april rondvaarten met speciale gasten naar zwaluwhaven

Alleen tijdens de ‘Open week’ van 16 tot 20 april kun je rondvaarten met speciale gasten boeken langs de zwaluwhaven. Lijkt het je leuk om samen met Klaas Hoekstra, projectleider van de provincie Fryslân een rondvaart te maken dan kun je die in deze week boeken. Tijdens de rondvaart vult Klaas de rondvaartleider aan met verhalen over de vuilstortplaats Ald Dwinger. Een rondvaart met Douwe Drijver van de Stichting Missing Airmen Memorial Foundation levert je verhalen op over de Lancaster R5682 en haar bemanning. Bekijk de dagen en tijden op www.itfryskegea.nl(eksterne link) en boek snel. Voorafgaand of aansluitend kun je vrijblijvend de expositie bekijken.

19 april boekpresentatie Meindert Schroor

Over de vuilstortplaats Ald Dwinger doen vele anekdotes en verhalen de ronde. Historicus Meindert Schroor ging in opdracht van de provincie Fryslân, op zoek. Op zijn eigen onnavolgbare wijze heeft hij deze verhalen vastgelegd in het boek ‘ALD DWINGER. Van vuilstort tot natuurdomein’. Tijdens de ‘Open week’ op donderdag 19 april om 19.30 uur presenteer Meindert voor het eerst zijn boek. Ben je een liefhebber van verhalen uit jouw regio? Hou je van geschiedenis? Kom dan langs op 19 april op De Buitenplaats te Earnewâld.

Laat je raken en beleef het verhaal van de bemanning

Als bezoeker voel je de beklemming van de bemanningsleden in die donkere nacht van 4 op 5 september als het vliegtuig neerstort. Als de zon de volgende ochtend weer is opgekomen en de zwaluwen weer over de Alde Faenen scheren, rest de indrukwekkende stilte na de crash. Met uitzicht op de restanten van de R5682 kan je deze ervaring laten bezinken. Op de tentoonstelling kun je de propellor van de R5682 bekijken met een kogelgat dat door Vinke erin is geschoten, evenals de brandblusser die tevergeefs aan boord was. Een tijdlijn laat zien wat er wanneer en waar gebeurde en je kunt op een bijzonder manier kennismaken met de bemanning. De laatste reis van het toestel kan zo gedetailleerd worden weergegeven door het jarenlange onderzoek dat Stichting Missing Airman Memorial Foundation uitvoerde en ter beschikking stelde. Krijg jij van dit soort verhalen kippenvel? Beleef jij in gedachten al die laatste vlucht? Heb jij interesse in de Tweede Wereldoorlog? Kom dan naar het bezoekerscentrum Nationaal Park De Alde Feanen te Earnewâld. 

Zwaluw brengt ‘nieuwe leven’

Uit loyaliteit aan de nabestaanden van de bemanning en uit respect voor degenen die hun leven hebben gegeven, is op de plaats van de crashsite een zwaluwhaven geplaatst. De zwaluwhaven is ontworpen door de Friese architect Nynke Rixt Jukema. De zwaluwhaven is een half ronde, stenen wand met daarin nestelgaten voor zwaluwen om in te broeden. Het monument is opgebouwd uit Engelse bakstenen en past ondanks het materiaal, perfect in de natuurlijke omgeving van Nationaal Park De Alde Feanen. Het symboliseert ‘het nieuwe leven’ dat teruggebracht wordt op die plek waar zeven jonge mannen 75 jaar geleden hun leven hebben geriskeerd. Oeverzwaluwtjes zijn ook ‘weersvoorspellers’ en ‘thuisbrengers’.

Vuilstortplaats verbindt het verleden met een gezonde toekomst

In januari 2017 is de provincie Fryslân begonnen met het ‘inpakken’ van de vuilstortplaats door het plaatsen van damwanden. Het vliegtuigwrak van de ter plaatse neergestorte LancasterR5682 uit WOII, lag in de weg en moest worden geborgen. De berging is gefinancierd door provincie Fryslân en het Rijk en is uitgevoerd door de gemeente Leeuwarden. Om de bemanning en het offer dat zij hebben gebracht te eren, plaatst de provincie een monument op de plaats van de crash en stelt zij een expositie samen in het bezoekerscentrum van It Fryske Gea te Earnewâld. Hiermee verbinden we het verleden met een gezonde toekomst en krijgt een bezoek aan dit schitterende gebied voor omwonenden, natuurliefhebbers en recreanten een extra dimensie.
De provincie Fryslân heeft het eiland ontoegankelijk gemaakt voor mensen door het plaatsen van stenen in de oever rondom de stort. Vanaf april 2018 levert de voormalige vuilstortplaats De Ald Dwinger daarmee een mooie bijdrage aan de natuur van Nationaal Park De Alde Feanen. It Fryske Gea neemt vanaf dat moment het beheer op zich. De provincie Fryslân blijft de kwaliteit van het grondwater monitoren.

Wilt u meer weten van dit project? Dan zijn onderstaande documentaires een aanrader:

Meer weten?

Wil je meer weten over de neergestorte LancasterR5682 in Nationaal Park De Alde Feanen? Neem dan eens een kijkje op de site van It Fryske Gea(eksterne link). Ben je geïnteresseerd in WOII dan is er ook nog de website www.luchtoorlogfriesland.nl(eksterne link). Wil je weten wat er nog meer in het gebied te doen is, raadpleeg dan eens de website van Stichting Nationaal Park de Alde Feanen(eksterne link).

Contactpersoon

Provincie Fryslân: Klaas Hoekstra, Projectleider Ald Dwinger. Tel. 058 - 292 59 25